به گزارش عیارآنلاین، تولید اطلاعات به عنوان یکی از عمده ترین شاخص های رشد و توسعه در کشورها محسوب می شود و در عرصه ها و حوزه های مختلف علمی مورد بهره برداری قرار می گیرد.
به گفته کارشناسان وضعیت تولیدات علمی نمایه شده کشورها در نمایه های معتبر بین المللی، بخشی از مهمترین شاخص های توسعه علمی و جزء شاخص های بروندادی علم و فناوری آنها محسوب می شود.
امروزه اصول ترین معیار برای تعیین جایگاه علمی و رتبه بندی کشورها در ارزیابی های علم سنجی، میزان مشارکت در تولید علم، نوآوری، فناوری و به طور کلی مشارکت در روند توسعه علم جهانی است. چند شاخص جهانی همچون میزان مقاله های علمی انتشار یافته در مجله های معتبر، نسبت دانشجو به جمعیت، تعداد اختراعات و اکتشافات ثبت شده در سازمان های مشخص و مواردی از این قبیل می تواند وضعیت علمی دو کشور را نسبت به یکدیگر نشان دهد یا سیر تحول صورت گرفته در یک کشور را در دو مقطع زمانی ترسیم کند.
دکتر امیررضا اصنافی استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید بهشتی در گفتگو با پایگاه اطلاع رسانی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه فناوری های همگرا جایگاه ارزشمند و سنگینی را حوزه سیاستگذاری علم و فناوری به خود اختصاص داده اند، گفته است: در ترکیب NBIC به عنوان فناوری های همگرا، چهار عنصر قرار دارد که طی دهه گذشته رشد شتابانی را از خود نشان داده اند . این عناصرشامل نانوفناوری، اطلاعات، بیوتکنولوژی و علوم شناختی هستند.
بررسی های پایگاه اطلاعاتی وب آف ساینس(Web Of Science) طی سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ میلادی در حوزه فناوری های همگرا( بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی، اطلاعات و علوم شناختی) نشان می دهد که در مجموع ۹۲۰ مدرک علمی در این زمینه توسط کشورهای مختلف جهان منتشر شده است که ایران با تولید ۲۰ مقاله در این حوزه، رتبه ۱۵ را از بین ۲۰ کشور داشته است.
کشورهای امریکا، استرالیا، دانمارک، فرانسه، آلمان، مالزی و اسپانیا در تولیدات علمی در حوزه NBIC با پژوهشگران ایرانی همکاری داشته اند. دانشگاه تربیت مدرس با تولید ۹ مدرک، دانشگاه تهران با تولید ۸ مدرک و دانشگاه تبریز با تولید ۳ مدرک در رتبه های اول تا سوم دانشگاه های پرتولید ایرانی در حوزه NBIC قرار دارند.
طی سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۳ میلادی بیشترین تولیدات علمی مربوط به NBIC مربوط به سال ۲۰۱۳ بوده که در این سال ۱۲۲ مدرک علمی ثبت شده است. در حالیکه کمترین میزان تولیدات علمی در این زمینه در سال ۲۰۰۴ با تولید ۳۰ مدرک علمی بوده است.
از مجموع ۹۲۰ مدرک علمی تولید شده در زمینه فناوری های همگرا، کشورهای ایالات متحده امریکا با ۳۱۲ مدرک، کره جنوبی با ۷۲ مدرک و چین با ۶۸ مدرک در رتبه های اول تا سوم قرار دارند. ایران با تولید ۲۰ مدرک در جایگاه ۱۵ قرار دارد.
دانشگاه کالیفرنیا با ارائه ۳۰ مدرک، فرهنگستان علوم چین با تولید ۱۹ مدرک، بنیاد علم آمریکا و بخش انرژی ایالات متحده با ۱۸ مدرک پر تولید ترین موسسات جهان در زمینه NBIC هستند.
بر اساس این گزارش، از مجموع ۹۲۰ درک تولید شده، ۱۸۶ مدرک با محوریت نانوتکنولوژی نانوساینس، ۱۶۱ مدرک با محوریت حوزه علوم مواد چند رشته ای و ۱۲۰ مدرک با موضوع شیمی چند رشته ای تولید شده است.
کشورهای امریکا، استرالیا، دانمارک، فرانسه، آلمان، مالزی و اسپانیا در تولیدات علمی در حوزه NBIC با پژوهشگران ایرانی همکاری داشته اند.
از مجموع ۲۰ مدرک تولید شده توسط پژوهشگران ایرانی در زمینه NBIC بیشترین تولید مدرک در سال ۲۰۱۳ بوده است. در سال ۲۰۱۴ تنها یک مدرک در این زمینه تولید شده است که سیر تنزلی تولید علمی جهانی را در این زمینه نشان می دهد. همچنین دانشگاه تربیت مدرس با تولید ۹ مدرک، دانشگاه تهران با تولید ۸ مدرک و دانشگاه تبریز با تولید ۳ مدرک در رتبه های اول تا سوم دانشگاههای پرتولید ایرانی در حوزه NBIC قرار دارند.
استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه در عصر حاضر به دلیل همگرایی علوم و تخصص های مختلف، همکاری علمی در تولید آثار، مقول های مهم محسوب می شود، گفت: در دهه های اخیر، همکاری و مشارکت علمی بین متخصصان حوزه های مختلف، سرعت بیشتری به خود گرفته است.
وی افزود: برخی از دلایل این رشد سریع ممکن است به دلیل مزایای مشارکت علمی شامل تبادل مؤثر و مفید نظرات، افزایش کیفیت مقالات گروهی، دریافت استنادهای بیشتر، استفاده از تخصص و مهارت نویسندگان همکار، افزایش احتمال چاپ مقالات گروهی در مجلات معتبر علمی، افزایش تعداد مقالات اعضای هیأت علمی دانشگاه ها جهت ارتقای رتبه، افزایش انگیزه در محققان برای انجام فعالیت های پژوهشی و ابزاری برای مقابله با انزوای علمی باشد.
به گفته دکتر اصنافی با توجه به رشد سریع حوزه NBIC پژوهشگران ایرانی در این حوزه باید تلاش بیشتری برای انتشار تولیدات علمی داشته باشند و مقالات مجلات خود را در پایگاه های استنادی نظیر اسکوپوس، پژوهشگر گوگل، وب آف ساینس ابسکو و سایر پایگاه های اطلاعاتی مرتبط، ثبت کنند.
این تحقیق به همت دکتر محمد امین عرفان منش و دکتر امیررضا اصنافی استادیاران گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید بهشتی انجام شده است.
منبع: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
The post سهم ایران از تولیدات علمی فناوری های همگرا در جهان appeared first on عیارآنلاین.