آمایش آموزش عالی همچنان در انتظار تدوین سند

طرح آمایش آموزش عالی از سال ۸۸ کلید خورد و از همان روزهای ابتدایی قرار بود برای این طرح سندی تدوین شود تا چراغ راه آموزش عالی کشور باشد در همان روزها کمیته‌های استانی برای این طرح راه‌اندازی شد تا هریک ابتدا سند استانی مربوط به آمایش آموزش عالی را تدوین کنند و با کمک از این اسناد سندی کلی برای آموزش عالی کشور تدوین شود.

در دولت دهم مسئولان آموزش عالی عزم خود را برای تدوین این سند جزم کردند تا بتوانند این سند را برای برنامه پنجم و ششم توسعه تدوین کنند تا در افق ۱۴۰۴ اهداف سند به کلی محقق شود که در این راستا پیش‌نویس سند تهیه شد و در ماه های پایانی فعالیت دولت دهم و برای اینکه سند جنبه قانونی پیدا کند این پیش نویس به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شد تا بررسی نهایی درخصوص آن صورت گیرد اما با پایان یافتن فعالیت دولت دهم و آغاز فعالیت دولت یازدهم موضوع بررسی این سند در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز مسکوت ماند و باتوجه به تغییر و تحولات یک ساله اخیر این وزارتخانه هنوز هم خبر جدیدی درخصوص این سند به گوش نمی‌رسد و همچنان این سند در شورا باقی مانده است تا مسئولان وزارت علوم آخرین نظرات خود را در خصوص آن مطرح کنند.

*تنظیم سند آمایش آموزش عالی متناسب با نقشه جامع علمی

جعفر میلی منفرد، معاون آموزشی سابق وزارت علوم در ۷ آبان سال گذشته به خبرگزاری «نسیم» درخصوص آخرین وضعیت سند آمایش آموزش عالی گفت: این سند بر اساس “سند آمایش سرزمینی” و سرفصل‌های مطرح در نقشه جامع علمی، تدوین می‌شود.

وی بیان داشت: وضعیت جاری دانشگاه‌ها، رشته‌ها و ظرفیت‌ها درحال بررسی است و شورای گسترش آموزش عالی نیز براساس موارد مطرح شده در نقشه جامع علمی، اقدام به ایجاد ظرفیت در دانشگاه‌ها می‌کند.

بعد از رفتن دکتر میلی منفرد از وزارت علوم موضوع وضعیت این سند را از دکتر شریعتی نیاسر معاون آموزشی فعلی وزارت علوم جویا شدیم که وی مراحل اجرایی این طرح راکد دانست و اعلام کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در این خصوص نامه‌ای به وزارت علوم ارسال کرده است مبنی بر اینکه موضوع سند آمایش آموزش عالی با جدیت دنبال شود.

*آمایش در آموزش عالی به طور کامل اجرایی نشده است

دکتر علیرضا رهایی، رئیس سابق دانشگاه صنعتی امیرکبیر و رئیس کمیته فنی و مهندسی شورای برنامه‌ریزی وزارت علوم نیز در گفتگویی که با «نسیم» داشت، معتقد است: در سال های گذشته سندی تحت عنوان آمایش آموزش عالی در وزارت علوم تدوین شد اما این سند به طور کامل و جامع اجرایی نشد.

وی تاکید کرد: تاحدی توسعه رشته‌ها و برنامه‌ریزی در خصوص آموزش عالی براساس آمایش انجام شد اما هنوز نتوانسیم به صورت کامل آمایش آموزش عالی را محقق کنیم.

این روزها که آموزش عالی کشور با مشکلاتی مانند عدم تعادل میان جمعیت دانشجویان کاردان و کارشناسی، هجوم گسترده دانشجویان برای ورود به مقاطع تحصیلات تکمیلی، عدم تطابق فعالیت دانشگاه‌های علمی و کاربردی و فنی و حرفه‌ای در راستای اهداف اصلی خود و بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی مواجه است بیش از هر زمان دیگری نیازمند به سند آمایش آموزش عالی هستیم تا بتوانیم این مشکلات و بسیاری از مشکلات دیگر را برطرف کنیم.

*رشته های دانشگاهی سنخیتی با موقعیت جغرافیایی ندارد

جای خالی سند آمایش آموزش عالی این روزها بسیار حس می‌شود زیرا به گفته علیرضا رهایی، رئیس سابق دانشگاه صنعتی امیرکبیر این روزها شاهد ایجاد رشته هایی در برخی مناطق کشور هستیم که این رشته ها هیچ نوع سنخیتی با موقعیت جغرافیایی خود ندارند.

وی می گوید: در بسیاری از مناطق کشور رشته‌هایی تاسیس شده است که این رشته ها هیچ تناسبی با شرایط منطقه ای ندارد به طور مثال در منطقه کویری رشته‌های مربوط به دریا وجود دارد.

رهایی معتقد است: درصورتی که تناسب میان نیاز منطقه و تدوین برنامه‌های درسی و تربیت نیروی انسانی ایجاد شود، می‌توانیم از امکانات و منابع کشور به صورت بهینه استفاده کنیم.

کامران دانشجو، وزیر سابق علوم نیز در زمان مدیریت خود اعلام کرده بود برای نهایی شدن سند آمایش آموزش عالی نظرات مختلف متخصصان از جمله نمایندگان مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی را کسب کردیم.

وی می‌گفت که سند آمایش آموزش عالی بر روی استعدادهای بالقوه هر استان تاکید دارد و وضعیت موجود و وضعیت مطلوب هر استان را بررسی کرده است.

وزیر اسبق تاکید داشت: مقام معظم رهبری به هدفمندی آموزش عالی کشور تاکید داشته‌اند که بر این اساس تدوین سند آمایش آموزش عالی در این راستا بوده است.

البته سند آمایش آموزش عالی تنها مربوط به دانشگاه‌های دولتی نیست، بلکه تمامی زیر نظام‌های آموزش عالی کشور مانند دانشگاه‌های پیام نور، آزاد اسلامی، علمی کاربردی و فنی و حرفه‌ای را تحت پوشش قرار می‌دهد تا تمامی زیر نظام ها براساس اهداف و برنامه‌ریزی‌های کلان وزارت علوم فعالیت کنند.

منصور کبکانیان، قائم مقام ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفتگو با «نسیم» معتقد است: «موضوع آمایش آموزش عالی در وزارت علوم به کندی پیش می‌رود.» اما محمد فرهادی، وزیر علوم تاکید داشته این موضوع به زودی تعیین تکلیف می‌شود.

وی افزود: آمایش آموزش عالی کار بسیار سنگینی است و بسیاری از بخش‌های نقشه جامع علمی به این موضوع تاکید دارد، بنابراین به وزارت علوم توصیه شد تا سند آمایش آموزش عالی را گام به گام انجام دهند و در گام نخست موضوع تنظیم ظرفیت رشته‌های دانشگاهی مورد توجه است.

قائم مقام ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور خاطرنشان کرد: گام بعدی تدوین سند آمایش آموزش عالی مربوط به حوزه اساتید و بررسی رشته‌های دانشگاهی است و به همین ترتیب این سند کامل خواهد شد.

*تاکنون سندی با نام آمایش آموزش عالی به شورای عالی انقلاب فرهنگی نرسیده است

محمد مهدی زاهدی، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز در گفتگو با «نسیم»، گفت: تاکنون سندی به عنوان آمایش آموزش عالی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه نشده است و امیداوریم وزارت علوم سریع تر بر روی این موضوع کار کند.

وی خاطرنشان کرد: سند آمایش آموزش عالی بستری را فراهم می‌کند تا رشته‌های دانشگاهی متناسب با نیازهای کشور مصوب شوند این درحالی است که برخی از رشته‌های دانشگاهی باید تعدیل شوند.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس افزود: آمایش آموزش عالی چراغ راهنمایی برای گسترش و تعدیل رشته های دانشگاهی در کشور است و باید به آن توجه شود.

محمدفرهادی، وزیر علوم نیز به تازگی اعلام کرد طرح آمایش آموزش عالی تا پایان تابستان امسال به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه می‌شود این درحالی است که حدود ۵ سال از آغاز به کار تدوین سند آمایش آموزش عالی در وزارت علوم گذشته است اما هنوز هم این سند به دلیل بی مهری برخی مسئولان آموزش عالی خاک می خورد و منتظر است تا شاید روزی با پیگیری مسئولان وزارت علوم این سند در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی شود و برای اجرا به دانشگاه‌های کشور ابلاغ شود.

منبع: نسیم