کندی رشد تولید علم در کشورمان اگرچه با واکنش‌ها و اظهار‌نظرهای مختلفی از سوی مسئولان و صاحب‌نظران مواجه است، به طوری که محمد فرهادی، وزیر علوم فعلی آن را کاملاً نفی و کامران دانشجو، وزیر علوم سابق آن را اثبات می‌کند اما این افت واقعیتی است که به نظر می‌رسد با نگاهی واقع بینانه‌تر می‌توان آن را دریافت. اگرچه بخشی از این نزول رتبه علمی بنا به تعبیر وزیر بهداشت ماحصل تحریم‌هاست و بسیاری از مجلات علمی ما به علت عدم پذیرش مقالات توسط مراجع علمی مدعی حقوق بشری از ثبت در ISI محروم شده‌اند اما بخش دیگری از این کاهش تولید علم و نزول رتبه علمی کشورمان در دنیا ریشه‌های داخلی دارد.
کاهش سهم تحقیق و پژوهش از تولید ناخالص ملی
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در نشست خود با اصحاب رسانه با انتقاد از عدم تخصیص درآمد ناخالص ملی به حوزه تحقیق و پژوهش گفت: طبق برنامه پنجم توسعه قرار بود دولت ۳ درصد از تولید ناخالص ملی را به امر پژوهش اختصاص دهد اما آنچه که روی کاغذ اختصاص یافت فقط ۴/۰ درصد بود و آن چیزی که محقق شد تنها ۳/۰ درصد بود. معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت به فرار مغزها از کشور اشاره کرد و گفت: بخش عمده‌ای از مهاجرت مغزها مربوط می‌شود به این موضوع که آنها نسبت به آینده خود احساس بهتری داشته باشند و زیرساخت‌ها را برای استفاده از توانایی‌های خود فراهم ببینند. به باور وی بسیاری از این افراد قصد مهاجرت ندارند اما شرایط کشور آنها را مجبور به مهاجرت می‌کند.
به گفته ملک‌زاده ایران بالاترین تعداد دانشجویان PHD نسبت به جمعیت را در دنیا دارد و اکنون ۵۶ هزار نفر در این مقطع مشغول تحصیل هستند که ۶ هزار نفر آنها در علوم پزشکی تحصیل می‌کنند. معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت تأکید کرد: طی دو سال اخیر کشورهای اروپایی و امریکا محدودیت‌هایی برای پذیرش مهاجر قائل شده‌اند که این امر موجب شده مهاجرت نخبگان کمتر شود اما باید گفت تقریباً نیمی از نخبگان کشور قبل از این دو سال از کشور خارج می‌شدند. متأسفانه نیم دیگری که در کشور باقی می‌مانند به دلیل نبود شرایط و زیرساخت‌ها نمی‌توانند پیشرفت کنند و نهایتاً به یک پزشک متخصص تبدیل می‌شوند.
عوامل افت شتاب علمی؛ از بودجه تا سیاسی‌کاری
به گفته فریدون عزیزی، معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی پیشرفت‌های علمی کشورمان در مقایسه با ۱۵ سال پیش بسیار متفاوت‌تر از سایر کشورها است و بیشترین رشد علمی را در زمینه تولید علم در کل جهان داشته‌ایم. بنا به تأکید وی در دو سه سال اخیر به نظر می‌رسد که تا حدودی این رشد کند شده اما دلیل آن فقط تحریم‌ها نبوده است. به باور رئیس پژوهشکده علوم غدد درون‌ریز و متابولیسم، مجلس در برنامه‌های پنج‌ساله سوم، چهارم و پنجم تصویب کرده بین ۲ تا ۳ درصد از بودجه ناخالص داخلی به تحقیقات اختصاص داده شود اما متأسفانه بودجه تحقیقات هنوز حدود ۶۵ /۰ باقی‌مانده است. به باور سهراب صلاحی، رئیس سازمان بسیج اساتید در دو سال اخیر به دلیل دخالت‌های جریان‌های سیاسی در مدیریت دانشگاه‌ها کاهش شتاب علمی را شاهد هستیم. به گفته وی براساس پیش‌بینی‌ها باید امسال پنج پله در تولید علم پیشرفت می‌کردیم و به رتبه ۱۰ جهان می‌رسیدیم ولی دو رتبه هم سقوط کردیم که اگر دوباره دخالت جریان‌های سیاسی در مدیریت دانشگاه‌ها تشدید شود وضعیت شتاب علمی بدتر خواهد شد.
فقط ۱۰ درصد مقالات مناسب است
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به وضعیت تولید مقالات در کشور گفت: ۵۰ درصد مقالات ما بسیار ضعیف، ۳۰ درصد متوسط و تنها ۱۰ درصد آنها برای سلامت و ارتقای آن مناسب است. ملک‌زاده همچنین به تولید مقالات اشاره کرد و گفت: گاهی یک محصول از دل ۱۰هزار ایده و مقاله بیرون می‌آید و این امر در تمام دنیا این‌چنین است بنابراین نتیجه می‌گیریم که تولید مقالات برای کشور مفید خواهد بود. همچنین باید اضافه کنم که ۸۵ درصد مقالات تولید شده در دنیا به محصول نمی‌انجامد و ۱۵ درصد مقالات است که به تولید محصول می‌رسد. وی با اشاره به وضعیت بودجه پژوهشی کشور گفت: ۵۰۰ مرکز تحقیقات علوم پزشکی کشور به همراه ۴۰ پژوهشکده در سال بودجه‌ای معادل ۷۰ میلیون دلار دارند که این رقم در دنیا تنها به ۱۰ محقق برجسته تعلق می‌گیرد.
«نیماد» طرحی برای جلوگیری از خروج نخبگان
به گفته معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت ظاهراً این وزارتخانه برای این مهم برنامه‌هایی دارد. راه اندازی مؤسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران که به اختصار «نیماد» خوانده می‌شود با بودجه ۳۰ میلیارد تومانی راهکاری است که از نگاه ملک‌زاده می‌تواند به جلوگیری از خروج نخبگان کمک کند چراکه در نیماد از طرح‌های بزرگ و چند ساله که مجموعه‌ای از محققان روی آن کار می‌کنند، حمایت خواهد شد.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به اینکه نیماد دارای هفت کمیته تحقیقاتی است، گفت: محققان می‌توانند تحقیقات مرتبط با این حوزه‌ها را برای ما ارسال کنند. ملک‌زاده با بیان اینکه تلاش شده است تا در سال ۲۰۱۴ بودجه تحقیقاتی کشور دو برابر شود، گفت: ما دانشگاه‌ها را تشویق کردیم یک تا ۳ درصد بودجه خود را صرفه‌جویی و آن را در موضوع تحقیق و پژوهش سرمایه‌گذاری کنند که این امر در ۱۰ دانشگاه بزرگ کشور محقق شده است.
The post یک‌دهم پول تولید علم پرداخت شد appeared first on عیارآنلاین.