وضعیت صادرات و واردات محصولات حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات

به گزارش عیارآنلاین، در یک دهه گذشته فروش تجهیزات و کالاهای بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور رشد فزاینده ای داشته و به یک بازار پر رونق تبدیل شده است . تولید این تجهیزات به رغم وجود ظرفیت های مناسب برای تولید بسیاری از اقلام وضعیت نامناسبی دارند و بنگاه های تولیدی به حالت نیمه تعطیل درآمده اند. واردات بی رویه و ناتوانی در صادرات اقلام بخش ICT به یک معضل و تهدید جدی برای صنعت داخلی تبدیل شده است. بررسی واردات و صادرات اقلام بخش فن آوری اطلاعات و ارتباطات نشان می دهد که در سال ۱۳۹۳ نسبت صادرات به واردات حدود ۰/۰۰۸ بوده است. صادرات اقلام ICT نتوانسته هم پای واردات رشد پیدا کند.
واردات رسمی اقلام بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال ۱۳۹۳ به رقم ۲/۵۵۵ میلیارد دلار رسید، اما در سال ۱۳۹۲ به رقم ۳/۰۶۹ میلیارد دلار رسیده بود که بیشترین مقدار در هفت سال گذشته است. این آمار تنها قسمتی از کل آمار واردات این اقلام است. زیرا آمار کاملی از واردات غیررسمی موجود نیست. به طور نمونه نتایج یک بررسی در مورد واردات گوشی تلفن همراه که توسط مرکز پژوهش ها صورت گرفته نشان می دهد آمار ثبت شده گمرک در مورد این کالا حدود ۱۰ درصد کل واردات آن است. همچنین آماری که دولت در طرح مبارزه با قاچاق کالا و ارز ارائه نموده نشان داد که میزان واردات غیر رسمی گوشی تلفن همراه در سال ۱۳۹۲ حدود ۱/۷۷۲ میلیارد دلار واردات غیررسمی رایانه و قطعات آن در سال ۱۳۹۲ بالغ بر ۵/۱ میلیارد دلار بود. بنابراین آمار کل واردات بسیار بیشتر از آمار واردات رسمی است. واردات رسمی اقلام ICT در چهارسال اخیر به رقم ۳ میلیارد دلار در سال نزدیک است که این رقم نسبت به سال ۱۳۸۷ حدود ۷۰ درصد رشد را نشان می دهد. رشد میزان واردات در این بخش نشان از رشد فزاینده استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و بهره گیری از مزایای روز افزون آن است. رشد قابل توجه تقاضای کالاهای ICT می توانست محرک تولید داخلی و افزایش صادرات باشد، اما در عمل تولید داخل از رونق افتاده و صادرات این بخش ناچیز است.
بررسی های آمار واردات ۱۶۹ قلم کالای مرتبط به فناوری اطلاعات و ارتباطات
در این گزارش نشان می دهد که سالیانه حدود ۳ میلیارد دلار ارز خرید این اقلام از کشور خارج می شود. واردات بی رویه و استفاده بدون محدودیت و بی ضابطه بعضی از تجهیزات مخابراتی در شبکه های مخابراتی کشور می تواند تهدیدی برای امنیت کشور نیز باشد. این در حالی است که بسیاری از چنین اقلام وارداتی با توجه به فناوری به کار رفته در آنها قابل تولید در کشور هستند. لذا برای جلوگیری از خطرات احتمالی و همچنین جلوگیری از اتکای محض به محصولات خارجی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات
لازم است که وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت به همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای تولید این اقلام برنامه ریزی نمایند. تولید اقلام مهم ICT در کشور علاوه بر جلوگیری از خطرات امنیتی احتمالی می توانند سبب اشتغال مستقیم و غیر مستقیم تعداد کثیری از فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشور گردد.
ضعف تولید در حوزه فاوا از بعد صادرات کالاهای این حوزه نیز قابل بررسی است. میانگین رقم صادرات اقلام بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات در هفته سال گذشته حدود ۳۱ میلیون دلار در سال است. صادرات اقلام علاوه بر رقم ناچیز آن، مشکلات دیگری نیز دارد. همانطور که نتایج بررسی صادرات اقلام در جدول ۴ نشان می دهد اقلام صادراتی ثبات مناسبی ندارد. عدم برنامه ریزی میان مدت و بلند مدت برای صادرات باعث شده تا بیشتر صادرات فقط در مقطعی از زمان انجام شود و برای تداوم و افزایش صادرات برنامه ای اجرا نشده است. با توجه به پتانسیل موجود کشور در زمینه تولید و ترانزیت اقلام ICT می توان برای صادرات برنامه ریزی کرد. برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای تولید و صادرات کالاها و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات می تواند روند نامناسب کنونی را به نفع اقتصاد داخلی و تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی تغییر دهد.
خلائی که در امر واردات و صادرات حوزه ICT وجود دارد عدم پوشش و نبود اطلاعات صادرات و واردات نرم افزار ها و بازی های رایانه ای است. با تخصصی شدن گمرک جمهوری اسلامی ایران در حوزه ICT می توان امیدوار بود که اولا برای ثبت آمار صادرات و واردات اقلام مذکور چاره اندیشی شده و حقوق گمرکی آنها دریافت گردد و ثانیا اقلام دیگر بخش ICT خصوصا اقلامی مانند گوشی تلفن همراه، تبلت، لپ تاپ به صورت تخصصی ثبت گردند و حقوق گمرکی واقعی آنها دریافت گردد.
نباید از نظرها دور داشت که راه حل اساسی برای افرایش صادرات و کاهش واردات کالاهای حوزه فاوا در تولید کالاهای دانش بنیان گره خورده است. همان طور که در بند«۴» سیاست های کلی تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی ابلاغی مقام معظم رهبری(۲۴/۱۱/۱۳۹۱) آمده، حمایت از تولید محصولات با ماهیت راهبری مورد نیاز مصارف عمومی یا بخش تولید کشور باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد. توجه به فناوری های روز دنیا و بومی سازی فناوری های وارداتی، توجه به نوآوری و تحقق و توسعه در صنایع داخلی از ضروریات آن محسوب می شود. در قراردادهایی که اپراتورهای مخابراتی با طرف های خارجی منعقد می نمایند، الزام به انتقال فناوری به کشور و بومی سازی آنها باید جزء اصلی و جدا نشدنی قراردادها باشد. لذا دو وزارت خانه صنعت، معدن و تجارت و وزارت ازتباطات و فناوری اطلاعات باید راهکارهای سرمایه گذاری، تولید و مشوق های تولید کالاهای فاوا را تهیه و اجرای آنها را پیگیری کنند. با کمک و پشتوانه وجوه اداره شده وزارت ارتباطات و منابع صندوق نوآوری و شکوفایی از طریق حمایت از بخش خصوصی می توان به تقویت داخلی حوزه فاوا اقدام کرد.
یکی از مشکلات صنعت تولید داخلی فاوا، تعدد بی اندازه تولیدکنندگان داخلی است که سبب کوچک شدن مقیاس تولید و آسیب پذیری آن شده است. دولت می تواند مشوق های لازم را برای ادغام شرکت های کوچک و متوسط این حوزه و تشکیل شرکت های بزرگ و توانمند فراهم کند تا مقیاس تولید به حدی باشد که صرفه اقتصادی به دنبال داشته باشد.

منبع: گزارش ۱۴۳۳۸ مرکز پژوهشها

The post وضعیت صادرات و واردات محصولات حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات appeared first on عیارآنلاین.

عضویت در خبرنامه