روایتی از دادگاه دانشجویان ایرانی در نروژ

صبح تابستانی ۱۷ جولای وقتی حمیده کفاش را در برابر ساختمان بزرگ دادگستری شهر اسلو دیدم او را اندکی خسته از سفر طولانی تهران اما مصمم و امیدوار یافتم. اندکی بعد جلسه استماع دادگاه در سالن ۸۲۸ جایی که در سمت راست اتاق بزرگ دو وکیل دولت، اداره پلیس و سازمان مهاجرت حضور داشتند و در سمت چپ دو وکیل شاهین و حمیده، آغاز شد.
در ابتدا، جلسه دادگاه با سخنان وکیل شاکیان آقای ریسنس آغاز شد. او در سخنان ابتدایی با اشاره به بندهای قانونی مندرج در قوانین کنترل صادرات نروژ و اتحادیه اروپا و برخواندن اینکه تحقیقات ابتدایی و تحصیل در دانشگاه شامل قانون کنترل صادرات نمی شود از حقوق موکلین خود دفاع کرد و در بخش هایی از صحبت های خود نه تنها این تصمیم اداره مهاجرت نروژ علیه دانشجویان ایرانی بلکه تحریم های سازمان ملل و اتحادیه اروپا علیه ایران را نیز تبعیض آمیز خواند. سخنان قرا، با صلابت و پر امید این وکیل نروژی که با سوال و جواب های خانم قاضی در طول آن همراه بود نزدیک به یک ساعت طول کشید.

در بخش بعدی وکیل دولت بر روی جایگاه قرار گرفت. او در طی سخنان خود بارها به برنامه هسته ای ایران اشاره کرد و ادعا کرد که ایران به صورت مخفیانه قصد دارد برنامه هسته ای خود را گسترش دهد و می خواهد از طریق دانشجویانی که به کشور های غربی می فرستند به تکنولوژی جدید دست باید. او هم چنین با تاکید بر تحریم های اتحادیه اروپا نروژ را در پیروی از قوانین این اتحادیه محق دانست و گفت ما هیچ گونه تبعیضی قابل نشده ایم و این گونه نیست که مردم ایران را تحریم کرده باشیم بلکه این دولت ایران است که مورد تحریم قرار گرفته است. بعد از این دادگاه برای تنفس و وقت نهار برای مدتی تعطیل شد.

بعد از استراحت حالا نوبت صحبت های شاکیان پرونده یعنی حمیده کفاش و شاهین اکبر نژاد رسید. این صحبت ها که در قالب ارایه اسلاید و بر روی پرده بزرگ دادگاه انجام شد ابتدا به معرفی آنها و خانواده شان گذشت. ابتدا خانم کفاش در محل مقرر حاضر شد و در ادامه صحبت هایش در بخش هایی به توضیح درباره پروژه دکترای خود پرداخت و با معرفی خود به عنوان یک فرد عادی هرگونه ارتباط خود با برنامه هسته ای ایران را رد کرد. او هم چنین عنوان کرد تکنولوژی ساخت فرومنگنز و تولید آلومنیوم در ایران هم سطح و یا شاید فراتر از نروژ است و ایران برای دستیابی به این دانش نیاز به نروژ ندارد. او هم چنین گفت که این ما نبودیم که به نروژ آمدیم بلکه این نروژ بود که از ما خواست به این کشور بیاییم و ما با دعوت استاد خود به اینجا آمدیم. خانم قاضی که تحت تاثیر صحبت های صادقانه و دقیق خانم کفاش قرار گرفته بود در نهایت از او پرسید آیا برای آخرین صحبت ها حرف دیگری هم دارد که بگوید و خانم کفاش با صدایی بغض آلود گفت این نهایت بی انصافی است که با ما که تنها در طول عمر خود کاری جز درس خواندن انجام نداده ایم اینگونه برخورد کنید.

پس از خانم کفاش، نوبت به شاهین اکبر نژاد رسید. وی نیز به ارایه موضوع پروژه خود پرداخت و آن را پروژه ای بنیادین، به دور از اطلاعات حساس و خارج از مسایل نظامی عنوان کرد. پس از چندین پرسش از سوی وکیل دولت روز اول دادگاه در ساعت چهار بعد از ظهر به پایان رسید.

روز دوم دادگاه درست راس ساعت نه وقتی که حضار با ورود خانم قاضی به سالن به احترام روی پای خود ایستادند آغاز شد. در ابتدای جلسه آقای اسوره لودگورد، محقق مرکز تحقیقاتی روابط بین الملل نروژ و متخصص روابط بین الملل ایران و آمریکا به ایراد سخنان خود پرداخت. او که در کمال خونسردی سخن می گفت سیاست های نروژ علیه ایران را به باد انتقاد کشید و گفت نروژ در زمینه سیاست تنها کپی کننده و پیرو چشم بسته آمریکاست. او به پیشینه روابط ایران و آمریکا پرداخت و گفت نقطه سیاه در تاریخ رابطه آمریکا با ایران شلیک به هواپیمای مسافربری ایران در آبهای خلیج فارس قریب سی سال پیش بود. او هم چنین به روند مذاکرات هسته ای ایران و غرب اشاره کرد و گفت ایران در این مذاکرات با هدایت آقای روحانی انعطافات تاریخی ای از خود نشان داده است اما اگر زیاده خواهی های طرف آمریکایی ادامه داشته باشد ممکن است مذاکرات به بن بست کشیده شود که نتیجه ای جز جنگ ندارد. او هم چنین به سابقه روابط نروژ و اسراییل پرداخت و گفت ما اشتباهات تاریخی زیادی مرتکب شده ایم و یکی از آن اشتباهات دادن آب سنگین به اسراییل بوده است. آقای لوگورد که سکوی شهادت را به یک تریبون سیاسی تمام عیار بدل کرده بود به سیاست های پلیس امنیت نروژ تاخت و تصمیمات این سازمان علیه دانشجویان ایرانی را تبعیض آمیز و مغرضانه و به دور از عقل سلیم خواند.

در ادامه جلسه روز دوم خانم ها پرفسور مرته تانگستاد و پرفسور رانگهیلد اونه استادان راهنمای حمیده کفاش و آقای اکبر نژاد به دفاع از دانشجویان خود پرداختند. خانم مرته با اشاره به مشکلاتی که سازمان پلیس امنیت در استخدام دانشجویان ایرانی برای آنها به وجود آورده است گفت ما دانشجویان ایرانی را در صدر متقاضیان خود قرار می دهیم زیرا آنها در دانشگاههای با رتبه علمی خوبی تدریس کرده اند و سخت کوش و جدی برای تحقیق هستند و این چیزی است که در میان دانشجویان نروژی کمتر یافت می شود. او هم چنین به تحقیقات دو دانشجوی ایرانی اشاره کرد و گفت هیچ برنامه حساسی در زمینه تحقیقاتی این دو وجود ندارد. دکتر آونه نیز با اشاره به پروژه اکبر نژاد گفت شاهین هم اکنون پروژه ای کاملا شبیه این را در دانشگاهی در سوئد به پیش می برد و ظاهرا پلیس امنیت سوئد هیچ مشکلی با این موضوع ندارد.

بعد از سخنان استادان دانشگاه نروژ، نوبت به سخنگوی پلیس امنیت نروژ آرنه هوگستوی رسید. او گفت اگر ما بدانیم که تحقیقات دانشجویان بر موضوعات پایه است هیچ توصیه ای به رد ویزای کار آنها نمی کنیم. اما پروژه این دو دانشجو درباره تکنولوژی پیشرفته و حساس است. در ادامه جلسه دادگاه دو شاهد سازمان پلیس امنیت نروژ از مرکز تحقیقاتی وزارت دفاع نروژ به محل شهود فرا خوانده شدند. یکی از این دو شاهد در بخشی از سخنان خود گفت که منگنز می تواند کاربرد نظامی داشته باشد و شاهد دیگر با اشاره به ممنوعیت صادرات منگنز نیکل و آلومنیوم به ایران گفت دانش تولید این مواد نیز در زمره تحریم هاست. در این لحظه خانم کفاش با درخواست از قاضی دادگاه به روی محل شهادت رفت و گفت ایران در حال حاضر خود به تنهایی تولید کننده تمام فلزات یاد شده است و هر ساله ایران بیش از ۷۰ هزار تن منگنز تولید می کند.

جلسه روز دوم دادگاه ساعت چهار بعد از ظهر تمام شد. حالا تنها دو روز دیگر باقی مانده است و روز آخر که قرار است پشت درهای بسته برگزار شود. جلسه ای که گفته می شود اطلاعاتی محرمانه توسط پلیس امنیت در اختیار قاضی گذاشته می شود. قاضی در نگاه من انسانی منصف می نماید و حتم دارم روزهای خوشی برای ما در راه است. روزهای پایان اشک ها و اندوه و روزهای خوش پیروزی و ظفر…