اصول و مبانی اقتصاد دانش‌بنیان در حالی ادبیات حوزه‌های مختلف جوامع را در می‌نوردد و اثرات خود را بر حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و نظامی تحمیل می‌کند که آویختن به آن به یک راهبرد و ضرورت برای کشورها تبدیل شده است، آن هم در شرایطی که گردش مالی نفت و ذخایر و منابع زیرزمینی کم‌کم تعیین‌کنندگی خود را در مناسبات بین‌المللی از دست می‌دهد.
از طرفی رونق اقتصادی حاصل از توسعه دانش‌بنیان اقتصاد بر پایه رقابت، آینده‌نگری، درک نیازهای بازار در دو سطح داخلی و خارجی و توانایی گرفتن سهم هر چه بیشتر از این بازار است. به عبارت دیگر به‌رغم اقتصاد نفتی که ذخایر خدادادی و کنترل شیرهای نفت در صادرات و واردات آن مؤثر است، در اقتصاد دانش‌بنیان پایه و اساس رقابت است که مؤثرترین ابزار آن روزآمدی است.
در این شرایط، اعلام رتبه پانزدهم برای کشورمان در اقتصاد دانش‌بنیان در منطقه خبر دردناکی است. هرچند تذکرات بجای مقام معظم رهبری مبنی بر قطع وابستگی مفرط به اقتصاد نفتی و اقداماتی که در قالب حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و ایجاد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با مأموریت‌های راهبردی در حوزه پایه‌گذاری تحقق اقتصاد دانش‌بنیان صورت گرفته، نشان از تغییر رویکردها در این رابطه دارد اما پانزدهمی ایران در منطقه‌ای با حداکثر ۱۶ کشور گزارشی از اشتباه در سرمایه‌گذاری و تعیین راهکارها و راهبردها در این زمینه است.
این گزارش که به نقل از رئیس مرکز توسعه فناوری و صنایع پیشرفته وزارت صنعت، معدن و تجارت در رسانه‌ها منتشر شده در بخش دیگری خبر بدتری نیز برای ما به همراه دارد و آن هم پیشتازی کشورهایی مانند امارات و بحرین در صادرات فناوری‌های پیشرفته و اتکا به اقتصاد دانش‌بنیان است. یعنی اگرچه نپسندیم، اما باید بپذیریم که حداقل فعلاً قافیه صادرات محصولات دانش‌بنیان و با فناوری بالا را در منطقه و به تبع آن میان کشورهای مؤثر جهان در این حوزه باخته‌ایم.
البته ظرف یک ماه گذشته گزارش‌های متکی به آمار زیادی در رابطه با توقف و حتی رکود و عقبگرد کشورمان در رتبه‌بندی‌های جهانی توسعه علم و فناوری منتشر شده است اما دولتیان سعی کردند تلخی این گزارش‌ها را با توجیه وجود تحریم‌ها یا بدعهدی طرف مذاکرات در کاهش تحریم‌ها در حوزه علم و فناوری تلطیف کنند.
یکی از استدلالات در این‌باره این است که به علت تشدید تحریم‌ها و عهدشکنی طرف مذاکرات، منابع علمی و مجلات و پایگاه‌های استنادی در انتشار مقالات علمی ایران کارشکنی می‌کنند و همین امر باعث افت رتبه علمی ایران شده است.
اما باید توجه داشت که این استدلال قابل تعمیم به حوزه صادرات فناوری نیست زیرا نشانگرهای بازار با نشانگرهای حوزه علم محض متفاوتند. بنابراین به تبع افت رتبه علمی یا هر دلیل دیگری، رتبه غیرموجهی برای کشورمان در حوزه صادرات غیر نفتی به ویژه صادرات محصولات با فناوری بالا رقم خورده است.
از سوی دیگر تجربه نشان داده معرفی یک دستگاه و نهاد به عنوان مسئول ایجاد چنین شرایطی یک سرگرمی بی‌نتیجه است، ضمن اینکه معرفی یک شبکه معیوب در این رابطه نیز اقدامات بسیاری از دستگاه‌ها را از اساس با سؤال مواجه می‌کند و متأسفانه باید اعتراف کنیم که برای اصلاح این گزارش‌ها نه توانایی شناسایی ضعف‌های خود را داریم و نه با نوع مدیریت کنونی قادریم آنها را در مدت زمانی کوتاه اصلاح کنیم، مگر اینکه دستگاه اجرایی برای این روند برنامه‌ای معرفی و آن را اجرایی کند.
منبع : جوان آنلاین
The post رتبه پانزدهم کشور در اقتصاد دانش‌بنیان در انتظار تدبیری امیدبخش appeared first on عیارآنلاین.