دیپلماسی علم و فناوری یکی از پیشرانهای سیاست خارجه است

به گزارش عیارآنلاین، اولین جلسه از سلسله هم‌اندیشی‌های «دیپلماسی علم و فناوری» با موضوع «اهداف، بازیگران و متولی دیپلماسی علم و فناوری» توسط گروه دیپلماسی شبکه کانون‌های تفکر ایران (ایتان) برگزار شد.

در این هم‌اندیشی نمایندگانی از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت امور خارجه، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی و سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران شرکت کردند.

در ابتدای جلسه، براتی مدیر گروه دیپلماسی ایتان با ارایه کوتاهی از اهداف تعیین شده برای سیاست خارجی و نظام علم و فناوری کشور به طرح این سوال که در تعیین اهداف دیپلماسی علم و فناوری کدام یک از دو حوزه‌ سیاست‌خارجی و علم و فناوری اولویت دارند، پرداخت.
در ادامه براتی با تاکید بر تعدد بازیگران این عرصه نوظهور این سوال را مطرح کرد که چه مدل مفهومی برای شناسایی تمام بازیگران این عرصه کارامد خواهد بود و چگونه می‌توان میان بازیگران متعدد هم‌افزایی و هماهنگی ایجاد کرد.

ابتدا روشن ضمیر از ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی با تاکید بر نقش کلیدی وزارت علوم و وزارت خارجه در اجرای دیپلماسی علم و فناوری گفت: با توجه به اینکه دانشگاه ها مهمترین مرکز تولید علم در کشورهستند، وزارت علوم برای تحقق اهداف علمی کشور نقش ویژه‌ای دارد و وزارت خارجه وظیفه برقراری ارتباط میان دستگاه علمی کشور با جهان خارج و کشورهای دیگر را بر عهده دارد. وی تاکید کرد معاونت علمی و فناوری در این حوزه به عنوان حمایت کننده و هماهنگ کننده نقش آفرینی می‌کند.

در ادامه حسین احمدی با بیان این که دیپلماسی علم و فناوری به دنبال هم افزایی میان دیپلماسی و فناوری است تاکید کردند که بازیگران متعددی در حوزه دیپلماسی علم و فناوری وجود دارد، دیپلماسی علم و فناوری نه در وزارت خارجه انجام می‌شود و نه در جاهایی که اسم دیپلماسی دارند. مراکزی بسیاری در کشور مشغول فعالیت هستند که خروجی آنها دیپلماسی علم و فناوری می‌شود.

مدیر امور بین‌الملل مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری در مورد اولویتهای دیپلماسی با تاکید بر اینکه دیپلماسی علم و فناوری باید آرمانهای نظام را عملیاتی کند، اشاره کردند که مسائل سیاست خارجی کشور یکسری پیشران‌هایی دارد که در برخی مناطق تعاملات دستگاه خارجی ما پیشرانش سیاست خارجی است و سایر حوزه ها از جمله علم و فناوری باید به دنبال آن حرکت کنند. اما در برخی مناطق دیگر پیشران روابط خارجی ما علم و فناوری است و سیاست خارجی باید به دنبال آن حرکت کنند.
در ادامه هم‌اندیشی مهندس امیری‌نیا مشاور معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، گفت مسئله دیپلماسی علم و فناوری حدودا پنج سالی است که در کشور مطرح شده است. وی اشاره کرد که در کشورهایی مثل امریکا ما با دیپلماسی علم مواجه هستیم و نه فناوری، و تعاملات آنها بیشتر در حوزه علم است و فناوری را به عنوان یک ارزش ، یعنی چیزی که بر علم افزوده شده و به علم ارزش داده دخیل در این حوزه نمی‌کنند و نوعی انحصار برای آن قایل هستند.

وی با بیان اینکه دیپلماسی علم و فناوری یک کار جمعی است و هر کس در آن وظیفه ای دارد اشاره کردند که هر کس باید نقش خود را ایفا کند. مهم این است که این نقش‌ها به درستی مشخص شوند. امیری‌نیا در این مورد تاکید کرد که تمامی بازیگران این حوزه باید شناسایی شوند و حتی بخش خصوصی هم باید نقش خود را بدست اورد.

شفیع پور از کارشناسان مرتبط با این حوزه در ادامه هماندیشی به نقش بخش غیردولتی در دیپلماسی علم و فناوری اشاره کرد و گفت: دیپلماسی علم و فناوری را نباید این قدر دولتی دید. وی افزود: اخیرا چند نفر از برندگان جایزه نوبل و دانشمندان فیزیک به ایران آمدند. خود این حرکت نشان می دهد که عرصه بین الملل دیگر عرصه دولتها صرفا نیست. عرصه افراد است و افراد میتوانند موثر باشند.

در ادامه هم‌اندیشی دکتر ایمانی عضو هیئت علمی مرکز همکاری علمی وفناوری وزارت علوم با تاکید بر اینکه واقعیتهای جهان و ابزاری ما برای ادراک ان واقعیت ها در حال تغییر است افزود: دیپلماسی علم به این معنی است که علم می‌تواند در تعیین اهداف سیاست خارجی و مقدم بر آن تعیین حوزه‌های منافع ملی و امنیت ملی کشور کمک کند. کنشگران علم در این حوزه می‌توانند به ما ابزاری‌های مفهومی، تحلیلی و ادراکی بدهند. که بر اساس آن محیط در حال تغییر را بتوانیم رصد کنیم.

مهدی زاده‌علی کارشناس دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل امورخارجه به حوزه‌هایی که سیاست خارجی را با علم و فناوری پیونده می‌زند اشاره کرد و گفت: امروزه مالکیت فکری یکی از مسائل حساس در دستور کار مذاکرات بین‌المللی است. که این مسئله ای است که هم در حوزه سیاست خارجی است و هم حوزه فناوری است و منافع اقتصادی بازیگران فناوری را تامین می‌کند.
وی درباره اجرایی شدن دیپلماسی علم و فناوری گفت: مجموعه فناوری کشور و دیگر مجموعه‌هایی که وظیفه تولید علم را دارند باید خواستهایشان را در اختیار وزارت خارجه قرار دهد تا نمایندگان وزارت خارجه بداند در کنوانسیونهای مربوط به این حوزه چه چیزی را باید بپذیرد و چه چیزی را نباید بپذیرد.

در ادامه مهندس بیرنگ معاون بین الملل معاونت علمی و فناوری با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی امروز در دیپلماسی علم و فناوری میان کشورهای اسلامی و در حال توسعه پیشتاز است گفت: امروز بسیاری از سفرایمان قبل از اعزام به محل خدمت خود در لیست ملاقاتهایی که انجام می‌دهند ملاقات با معاون علمی و فناوری رئیس جمهور و یا بازدید از مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری قرار دارد و در این جلسات با اولویتها و مطالبات نهادهای فناوری آشنا می‌شوند.

وی تاکید کرد امروز مکاتبات زیادی از سفرای ج.ا.ایران در کشورهای مختلف داریم که به اداره همکاری‌های علمی و فناوری وزارت امور خارجه ارسال می‌شود و فرصتهایی که در این کشورها برای همکاری های علمی و فناوری وجود دارد را منعکس می‌کنند.

بیرنگ با اشاره به طرح دیپلماسی علم و فناوری کشور که در حال تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی است گفت در این سند یک شورای راهبری متشکل از بازیگران حاکمیتی حوزه دیپلماسی علم و فناوری دیده شده است که راهبری این شورا با وزارت امور خارجه خواهد بود و دبیرخانه آن در معاونت علمی و فناوری قرار داده خواهد داشت.

در ادامه هم‌اندیشی رئیس اداره همکاری‌های علمی و فناوری وزارت امورخارجه با اشاره به اینکه دیپلماسی علم و فناوری مسئله جدیدی در حوزه دیپلماسی نیست گفت: برای سیاست خارجی یک کشور اهدافی تعیین شده است که برای رسیدن به این اهداف از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود که به آن دیپلماسی گفته می‌شود. گاهی اقتصاد ابزار است، گاهی فرهنگ و گاهی نیز علم و فناوری به عنوان ابزار مورد استفاده قرار می‌گیرد. است که سیاست خارجی در کنار سایر ابزارهای سیاسی و اقتصادی برای رسیدن به اهداف خود از آن استفاده می‌کند.

به گزارش دیپلماسی علم و فناوری در انتهای هم‌اندیشی حضار تاکید کردند که این گونه جلسات برای بسط مفهومی موضوع دیپلماسی علم و فناوری مفید بوده و لازم است به صورت مستمر ادامه یابد.

The post دیپلماسی علم و فناوری یکی از پیشرانهای سیاست خارجه است appeared first on عیارآنلاین.