دانش‌آموخته دانشگاهی باید اهرم پیشرفت صنعت باشد

به گزارش عیارآنلاین، سورنا ستاری؛ معاون علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان در جلسه هم‌اندیشی با مسئولان دانشگاه کردستان که دوشنبه؛ چهارم خردادماه در محل دانشگاه کردستان برگزار شد، ضمن تأکید بر مثبت بودن نگاه حوزه علم و فناوری به استان کردستان، گفت: مجموعه معاونت علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور و بنیاد ملی نخبگان به ظرفیت‌های موجود در کردستان اعتماد و اطمینان کامل دارند.
وی عدم نگاه دانش‌بنیان به حوزه اشتغال را مهمترین دلیل بیکاری جوانان تحصیلکرده کردستان دانست و افزود: در نگاه نفتی وجود آزمایشگاه مجهز و کارخانه‌های بزرگ لازمه اشتغال‌زایی است و این در حالیست که کاهش نرخ بیکاری نیازمند نهادینه شدن فرهنگ دانش‌بنیان و توانمندسازی افراد در حوزه کارآفرینی است.
ستاری با اشاره به اینکه ایده و ذهن خلاق نیروی انسانی متخصص، پایه و اساس تفکر دانش‌بنیان است، به عدم‌موفقیت کشورهای حوزه خلیج‌فارس در زمینه پژوهش و تحقیق اشاره کرد و اظهار داشت: تنها بودجه یکی از دانشگاه‌های این کشورها رقمی معادل ۷٫۵ میلیارد دلار است اما اگر این رقم ده برابر هم افزایش یابد باز هم به دلیل فقدان نیروی انسانی متخصص و خلاق نمی‌توانند در حوزه علم و فناوری پیشرفت کنند. حدود بیست سال پیش در یکی از همین کشورها ایده راه‌اندازی Silicon Valley مطرح شد و هزینه‌های بسیاری هم در همین رابطه صرف کردند اما باز هم در حوزه پیشرفت علم و فناوری راه به جایی نبردند.
معاون علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور ادامه داد: غالب شرکت‌های بزرگ دنیا مانند گوگل و ماکروسافت با کمترین هزینه و فضای فیزیکی و بیشترین ایده و خلاقیت کار خود را آغاز و در بازه زمانی نسبتاً کوتاهی به موفقیت‌های چشمگیری دست‌ یافتند. موفقیت این شرکت‌ها مرهون استفاده درست از ایده و تفکر نیروی انسانی متخصص است.
رئیس بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه توسعه نامتوازن استان‌ها دستاوردهای خوبی به همراه نداشته است، بر لزوم پیشرفت همه‌جانبه اشاره کرد و افزود: به دلیل عدم استفاده از ظرفیت‌های بومی، توجه نداشتن به ارزش‌افزوده و فقدان آگاهی از پتانسیل نیروی انسانی، گسترش امکانات سخت‌افزاری و راه‌اندازی کارخانه‌های بزرگ نتوانسته است به کاهش نرخ بیکاری در استان‌ها کمک شایانی کند.
ستاری نادیده گرفتن محیط‌زیست را یکی از اشتباهات توسعه نامتوازن دانست و خاطرنشان کرد: محیط‌زیست در دراز مدت از انسان انتقام خواهد گرفت. وجود ریزگردها، خشک شدن دریاچه‌ها و نامتعادلی آب‌ و هوا از آسیب‌هایی است که هزینه‌های بسیاری برای کشور در پی خواهد داشت و به راحتی و در یک بازه زمانی کوتاه قابل جبران نیست.
نایب‌رئیس هیئت‌امنای صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به اینکه مدرک‌گرایی و صرف تحصیل در دانشگاه بسیاری از پتانسیل‌های ذاتی استان‌ها مانند صنایع‌دستی را از بین برده است، اظهار داشت: صنعتگری که می‌توانست ارزش‌افزوده به همراه داشته باشد و با کارآفرینی در حوزه‌های مختلف صنعت ازجمله صنایع دستی نقش مهمی در اشتغال‌زایی ایفا کند، اما به دلیل فرهنگ اشتباه مدرک‌گرایی وارد دانشگاه شده است و امروز اشتغال‌زایی را در کارمند دولت شدن تعریف می‌کند.
وی با تأکید بر لزوم توانمندسازی دانشجویان در حوزه کارآفرینی، گفت: فارغ‌التحصیل دانشگاه باید به دنبال ارزش‌افزوده و کارآفرینی باشد نه اینکه خود در پی شغل دولتی و کارمندی حرکت کند. باید به سمتی حرکت کرد که دانش‌آموخته دانشگاهی اهرم پیشرفت صنعت باشد.
ستاری یکی از مشکلات اساسی حوزه علم و فناوری را تفاوت دیدگاه در مقوله صنعت و کارخانه عنوان کرد و ادامه داد: پیش از انقلاب، ایران یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا در نیروی هوایی محسوب می‌شد اما به محض قطع شدن واردات قطعه، تمام نیروی هوایی کشور فلج می‌شد؛ این یعنی تفاوت کارخانه با صنعت. کارخانه نیازی به نیروی ایده‌پرداز و خلاق ندارد و به راحتی با حضور چند تکنیسین مجرب اداره می‌شود، این درحالیست که طراحی و ایده‌پردازی لازمه وجود صنعت در هر کشوری است. نگاه نفتی سبب شد برخی فکر کنند صادرات نفت خام، واردات صنعت را در پی خواهد داشت.
رئیس بنیاد ملی نخبگان تأکید کرد: پایه و اساس فرهنگ دانش‌بنیان طراحی و ایده‌پردازی است. در این فرهنگ دانشگاه بخشی از چرخه صنعت محسوب می‌شود چراکه نطفه اولیه شرکت‌های دانش‌بنیان در دانشگاه بسته خواهد شد هرچند به دلیل مستعد نبودن محیط، پس از تثبیت، این شرکت‌ها برای رسیدن به مرحله بازگشت‌سرمایه و سوددهی وارد مراکز رشد، مراکز نوآوری و پارک‌های علم‌وفناوری خواهند شد.
ستاری ادامه داد: دانشگاه باید به سمت تأمین هزینه‌های خود از راه ارتباط با صنعت و مشارکت در فعالیت‌های دانش‌بنیان گام بردارد. به عنوان نمونه چندین هزار شرکت دانش‌بنیان توسط دانشجویان در اطراف MIT تاسیس شده‌اند. دانشگاه به عنوان سهام‌دار این شرکت‌ها بخشی از هزینه‌ها را متقبل می‌شود و در درازمدت پس از تبدیل شدن این شرکت‌های کوچک به شرکت‌های بزرگ و با ارزش‌افزوده بسیار، درآمد زیادی از محل فعالیت‌های همین شرکت‌ها به دانشگاه تزریق خواهد شد.
معاون علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور با بیان اینکه دانشگاه باید بداند در قبال دانش‌آموختگان خود مسئول است و باید از این افراد تا حداقل ۵ سال پس از فارغ‌التحصیلی حمایت کند، عنوان کرد: هزینه حمایت از دانش‌آموختگان برای راه‌اندازی شرکت دانش‌بنیان نوعی سرمایه‌گذاری بلندمدت با سوددهی بالا است. از طرفی در حفظ ارتباط افراد با دانشگاه نیز موثر خواهد بود؛ البته مجموعه معاونت علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور معتقد است ۲۰% اساتید دانشگاه از توانایی‌های لازم برای حضور در این عرصه برخوردار هستند.
وی با اشاره به جایگاه مهم مقاله در تولید علم گفت: مقاله‌نویسی یکی از فاکتورهای پیشرفت علم محسوب می‌شود و معاونت علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور نیز تسهیلات و حمایت‌های خوبی برای فعالان در این حوزه درنظر گرفته است. در برنامه مرجعیت علمی جهان نیز به دنبال پشتیبانی کردن از محققان جوان برای چاپ مقاله در یکی از ده مجله برتر دنیا هستیم اما نباید فراموش کرد، چاپ مقاله در ژورنال‌های معتبر دنیا تنها یکی از خروجی‌های پژوهش و تحقیق است.
نایب‌رئیس هیئت‌امنای صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه پژوهش یکی از سودآورترین فعالیت‌های اقتصادی در دنیاست، بر لزوم تغییر نگرش به این حوزه اشاره کرد و افزود: با تغییر نگاه به حوزه تحقیق و پژوهش و ایجاد اکوسیستم کارآفرینی، می‌توان ضمن حل مشکلات هر استان توسط متخصصان بومی آن استان، حلاوت و شیرینی طعم پژوهش را به کام مردم چشاند.
رئیس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: تجهیزات نقش مهمی در پیشرفت پژوهش دارد اما لازمه پژوهش نیروی انسانی خلاق و متفکر است. در برخی از پژوهشکده‌های کشور بیش از هزار میلیارد تومان هزینه شده شده است و آزمایشگاه‌های مجهزی نیز در آن وجود دارد اما تا زمانیکه کشور نتواند از نیروی انسانی متخصص خود استفاده کند، این هزینه‌ها هیچ نتیجه‌ای جز از بین رفتن بخش عظیمی از سرمایه‌های کشور در پی ندارد. به عنوان نمونه این پژوهشکده‌ها تاکنون چه مشکلی از صنعت کشاورزی کشور حل کرده‌اند؟
وی افزود: دیدگاه نفتی سبب شده است، افراد تحصیل کرده یا از تولید محصول مورد نیاز کشور عاجز باشد و یا در صورت تولید، قدرت رقابت در بازار را نداشته باشد. این به دلیل عدم‌آگاهی و آشنایی این افراد با مکانیزم‌های استاندارد بازار سرمایه و کسب‌وکار است.
معاون علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور با بیان اینکه تجاری‌سازی به تسهیلات نیاز دارد، گفت: ارائه تسهیلات، پرداخت وام‌های بلندمدت و کم‌بهره، کاهش نرخ گمرکی و معافیت مالیاتی و دیگر اقدامات تسهیل کننده از ضروریات فعالیت در حوزه تجاری‌سازی است اما باید دانست بر خلاف حوزه مرز دانش، پرداخت کمک‌های بلاعوض مهلک‌ترین ضربه را به تجاری‌سازی وارد خواهد کرد.
وی حوزه مرز دانش را قلمرو اقتدار ملی دانست و خاطرنشان کرد: دولت موظف به صرف هزینه در مباحثی مانند فناوری هسته‌ای و یا ساخت نیروگاه است چراکه بحث اقتدار ملی در میان است. به دلیل همین عملکرد مثبت و با وجود تحریم‌های بسیار امروزه تمام مراحل ساخت نیروگاه از طراحی گرفته تا سخت‌افزار و حتی ساخت توربین‌های گازی توسط متخصصین داخلی انجام می‌شود. به عبارت دیگر این اتفاق یعنی پیشرفت صنعت؛ چراکه تمام مراحل ازجمله طراحی، ساخت و ماشین‌سازی توسط افراد بومی انجام پذیرفته است. در این بین دانشگاه نیز موظف است افراد را برای اثرگذاری در چنین مرحله‌ای آموزش دهد.
ستاری از راه‌اندازی شبکه آزمایشگاهی افزود: ستادهای این معاونت تا حد امکان به تجهیز آزمایشگاه‌ها کمک خواهند کرد اما باید دانست تسهیلات در قبال فعالیت‌های پژوهشی پرداخت خواهد شد. شبکه آزمایشگاهی متشکل از ۵۰۰۰ آزمایشگاه نیز به همین منظور راه‌اندازی شده است تا افراد بتوانند ایده خود را در نزدیکترین آزمایشگاه محل تحصیل خود تست کنند.
رئیس بنیاد ملی نخبگان ضمن اعلام این خبر که بزودی باشگاهی در حوزه مقال‌نویسی متشکل از ۱۵۰ محقق سرآمد و جوان به منظور ارتقاء کیفیت مقالات راه‌اندازی خواهد شد، به حمایت از مراکز نوآوری اشاره کرد و گفت: بسته حمایتی خوبی برای پشتیبانی از شرکت‌های دانش‌بنیان و مراکز نوآوری در نظر گرفته شده است که دانشگاه با استفاده از این تسهیلات می‌تواند فعایت‌های خود را در راستای رفع نیازهای و مشکلات استان سوق دهد؛ البته آسیب‌شناسی و نیازسنجی نیز باید توسط خود دانشگاه انجام پذیرد.
نایب‌رئیس هیئت‌امنای صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه حق نداریم ایده و انرژی جوان را برای صرف حضور در دانشگاه و چاپ مقالات غیرکاربردی تلف کنیم؛ خاطرنشان کرد: تعریف پروژه دانشجویی باید با هدف و در راستای رفع نیاز از استان و کشور باشد. داشتن ۵ مدرک PhD بدون حتی یک مورد ارتباط با صنعت و یا تولید محصول اتفاقی نامبارک است.
وی افزود: تغییر این نگرش‌ها، به فرهنگ‌سازی و صرف زمان نیازمند است. ایران به لحاظ نیروی انسانی خلاق و ایده‌پرداز به معنای واقعی کلمه غنی است و اگر از این ظرفیت درست استفاده شود حرک کشور به سمت توسعه‌‎همه‌جانبه با شتاب بیشتری تحقق خواهد یافت؛ اما متاسفانه خلاقیت دانشجوی ایرانی در لابه‌لای واحدهای درسی در حال جان سپردن است.
معاون علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور ادامه داد: شرکت‌های دانش‌بنیان موفق در دنیا از شرکت‌های حوزه IT گرفته تا مد و لباس و حتی گیاهان دارویی، غالباً توسط افراد زیر ۳۰ سال مدیریت می‌شود.
ستاری در ادامه بر ضرورت توجه به علوم‌انسانی تأکید کرد و اظهار داشت: درصد بالایی از دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی در رشته‌های علوم انسانی تحصیل می‌کنند در حالیکه دانشگاه هیچ برنامه‌ای برای استفاده از پتانسیل این افراد ندارد. امروزه برخی از بزرگترین شرکت‌های دنیا مانند فیس‌بوک توسط متخصصان حوزه علوم‌انسانی راه‌اندازی و مدیریت می‌شوند اما علوم‌انسانی ما از راه‌اندازی یک شبکه اجتماعی و یا حضور در عرصه مد و لباس و حتی ساخت انیمیشن ناتوان است؛ این ضعف به دلیل نگاه دولتی حاکم بر این علوم است.
رئیس بنیاد ملی نخبگان اضافه کرد: بازار صنایع دستی ایران به بازاری پررونق برای کالاهای بی‌کیفیت چینی تبدیل شده است و این درحالیست که با تاسیس شرکت‌دانش‌بنیان در این حوره می‌توان ایده و طرح ذهن خلاق جوانان ایرانی را به بازار تزریق کرد. با دانستن مفاهیم و تکیه بر تمدن ده هزارساله ایران و فرهنگ اصیل اسلامی می‌توان به بهترین نحو ممکن علوم‌انسانی را تجاری‌سازی کرد.
نایب‌رئیس هیئت‌امنای صندوق نوآوری و شکوفایی در ادامه تأکید کرد: معاونت علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور خود را درگیر ساخت ساختمان نمی‌کند چراکه معتقد است نیاز اساسی در فرهنگ دانش‌بنیان نیروی انسانی است. پژوهش مورد تائید باید یا در مرز دانش باشد و یا درراستای حل نیازهای جامعه. معاونت در حمایت از این قبیل فعالیت‌ها هیچ‌گونه محدودیتی ندارد و قصد دارد بستر را به صورتی مهیا کند که مشکلات هر استان توسط افراد بومی و با استفاده از پتانسیل‌های ذاتی همان استان حل شود.
معاون علمی‌وفناوری رئیس‌جمهور در بخشی از سخنان خود به ظرفیت بالای استان کردستان در حوزه علم و فناوری اشاره کرد و اظهار داشت: این معاونت از تمام افرادی فعال در حوزه پیشرفت علم و فناوری کشور حمایت می‌کند و نه تنها تفاوتی بین قومیت‌ها و مذاهب در این موضوع قائل نیست بلکه اولویت‌‌بندی با این شاخص‌ها را امری نکوهیده و اشتباهی بزرگ می‌داند.
وی در پایان گفت: تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در استان کردستان اندک است که امیدواریم با برخورداری از تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی تعداد این افراد در کمترین بازه زمانی ممکن افزایش یابد.

منبع: معاونت علمی و فناوری رییس جمهوری

 

The post دانش‌آموخته دانشگاهی باید اهرم پیشرفت صنعت باشد appeared first on عیارآنلاین.

عضویت در خبرنامه