به گزارش عیارآنلاین، دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) با بیان اینکه مرجعیت علمی و فناوری سرآغاز سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری و استنادها اصلی‌ترین شاخص مرجعیت علمی در سطح بین المللی هستند، گفت: یک درصد از مقالات دنیا ۱۵درصد از استنادهای آن را دریافت می‌کنند که آن را مقالات یک درصد برتر بین المللی یا مقالات پراستناد می‌نامند. بخش اعظم این مقالات در پیشرفته‌ترین کشورهای علمی تولید می‌شوند.
وی افزود: به بیان ارقام، در ۱۰ سال گذشته ۹۰درصد مقالات پراستناد دنیا در پنج کشور تولید شده‌اند. این در حالی است که در همین دوره زمانی ۱۷ کشور پرتولید ۹۰ درصد کمیت علم دنیا را تولید کرده‌اند. بنابراین تولید مقالات پراستناد (مرجع) بسیار دشوارتر از افزایش صرف کمیت تولید علم است. از همین رو باید گفت که کمیت تولید علم شرط لازم برای توسعه علمی است، اما شرط کافی نیست.
دهقانی اظهار داشت: مقالات یک درصد برتر دنیا جهت توسعه علمی دنیا را نشان می‌دهند و می‌توان آنها را به دو دسته مقالات پراستناد و مقالات داغ تقسیم کرد. طلایه‌داران علم موسسه آی.اس.آی (ESI) معتبرترین مجلات بین المللی را به ۲۲ رشته موضوعی تقسیم کرده و بر حسب تعداد استنادهای دریافت شده، مقالات پراستناد را معرفی می‌کند. این شامل یک درصد از مقالات دنیا در طول ۱۰ سال گذشته می‌شود، اما مقالات داغ مقالات تنها یک دهم درصد از مقالات برتر در دو سال اخیر تشکیل می‌دهند.
وی تصریح کرد: از آنجائی که کسب مرجعیت علم بین الملل یکی از اهداف اصلی سیاست‌های کلان علم و فناوری است، تعداد مقالات کشور در مجموع مقالات یک درصد برتر دنیا نیز از اهمیت برخوردار است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا سهم مقالات پراستناد کشور از کل دنیا به موازات سهم کمیت تولید علم کشور از کل دنیا افزایش یافته است، گفت: باید در نظر داشت که تولید این دسته از مقالات ساده نیست. در پاسخ پرسش طرح شده ارقام موجود در طلایه داران علم موسسه تامسون رویترز (ESI) حاکی از آن است که پژوهشگران کشور با گذشت زمان چیره دستی بیشتری در تولید علم کسب کرده‌اند و اندک اندک توانسته‌اند سهم کشور از مقالات یک درصد برتر دنیا را به موازات رشد تولید علم کشور افزایش دهند.
رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (RICeST) گفت: بررسی تولیدات علمی و مقالات برتر در پایگاه‌های تامسون رویترز (ISI) تا تاریخ ۲۴ مرداد ماه ۱۳۹۴ نشان می‌دهد که در سال ۲۰۰۶ تنها ۰٫۳۲ درصد (سی و دو صدم درصد) از مقالات پراستناد دنیا توسط کشور تولید می‌شد، این رقم در سال ۲۰۱۲ به ۰٫۸۲ درصد (هشتاد و دو صدم درصد)، در سال ۲۰۱۳ به ۱٫۱۳ درصد ( یک ممیز سیزده صدم درصد) و در سال ۲۰۱۴ به ۱٫۵۶ درصد ( یک ممیز پنجاه و شش صدم درصد) رسید. در حالیکه در سال ۲۰۰۶ کشور ۰٫۵۴ درصد (پنجاه و چهار صدم درصد) از کل کمیت تولید علم دنیا را تولید کرده است و در سال ۲۰۱۴ سهم کشور به ۱٫۴۳ درصد (یک ممیز چهل و سه صدم درصد) از کل تولید علم دنیا رسید. بنابراین می‌توان گفت که سهم مقالات یک درصد برتر کشور از کل دنیا از سهم کمیت علم کشور از کل دنیا در حال پیشی گرفتن است.
دهقانی در ادامه افزود: نگاهی به وضعیت کشور ترکیه این حالت را بهتر نمایان می‌سازد. ترکیه یکی از کشورهای مهم منطقه و جهان اسلام از حیث کمیت تولید علم است، اما آیا می‌توان ترکیه را به عنوان یک مدل برای توسعه علمی قلمداد کرد و به مقایسه جمهوری اسلامی ایران با این کشور پرداخت؟ آن هم در حالی که این مقایسه فقط از جنبه کمی صورت گیرد. یکی از عناصر اصلی در تبدیل علم کشور به ثروت و قدرت، افزایش کیفیت تولیدات علمی و کاربردی کردن آن است.
وی خاطرنشان کرد: در سال ۲۰۰۶ ترکیه ۱٫۱۹ درصد ( یک ممیز نوزده صدم درصد) از کل کمیت علم دنیا را تولید می‌کرد. این رقم در سال ۲۰۱۴ به ۱٫۶۱ درصد ( یک ممیز شصت و یک صدم درصد) از کل کمیت تولید علم دنیا افزایش یافت. در سال ۲۰۰۶ ترکیه ۰٫۶۲ درصد ( شصت و دو صدم درصد) از کل مقالات یک درصد برتر دنیا را تولید کرد. در سال ۲۰۱۴ سهم ترکیه از این دسته از مقالات به ۱٫۰۵ درصد ( یک ممیز پنج صدم درصد) رسید. بنابراین ترکیه بیش از کیفیت به کمیت تولید علم اتکا کرده است.
سرپرست ISC ادامه داد: مقایسه رتبه جمهوری اسلامی ایران و ترکیه بر حسب تعداد مقالات پراستناد نشان می‌دهد که پژوهشگران کشور به مراتب موفق‌تر عمل کرده‌اند. از همین حیث، ایران در سال ۲۰۰۶ رتبه ۳۹ دنیا را در اختیار داشت. این رتبه در سال ۲۰۱۴ به ۲۶ صعود پیدا کرده است. در حالیکه که ترکیه در سال ۲۰۰۶ رتبه ۳۲ دنیا را در اختیار داشت ولی در سال ۲۰۱۴ به رتبه ۳۴ نزول پیدا کرده است.
وی افزود: تبدیل علم به ثروت و قدرت با حفظ ارزش‌های اسلامی غایت سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است، مسئله مهمی که بایستی سرلوحه فعالیت علمی قرار گیرد. نگاهی به وضعیت کشورها بر حسب تعداد مقالات یک درصد برتر دنیا در سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران به برترین کشور اسلامی در این حوزه تبدیل شده است و تعداد این دسته از مقالات از سال ۱۳۸۵ تاکنون هفت برابر شده است.
دهقانی اظهار داشت: از مجموع مقالات یک درصد برتر، حوزه مهندسی با ۳۲۵ مقاله در جایگاه نخست قرار دارد. شیمی و ریاضیات هر کدام با ۱۱۰ مقاله برتر، جایگاه دوم را به خود اختصاص داده‌اند. فیزیک، پزشکی بالینی و علوم کشاورزی به ترتیب با ۸۴، ۵۴ و ۴۶ مقاله در مرتبه‌های بعدی قرار دارند. نمودار زیر وضعیت هر یک از حوزه‌های موضوعی را نشان می‌دهد.
دهقانی گفت: باید خاطر نشان کرد که تمامی نویسندگان یک درصد برتر دنیا لزوما دارای مقالات پراستناد نیستند. چه بسا نویسندگانی به دلیل تعداد مقالات زیاد، تعداد استنادهای زیادی نیز دریافت کرده و در زمره نویسندگان یک درصد برتر دنیا قرار گرفته باشند، اما هیچ مقاله پراستنادی نداشته یا مقالات پراستناد اندکی داشته باشند. عکس این حالت نیز صادق است. یک پژوهشگر می‌تواند مقاله پراستناد یا داغ داشته باشد اما جزء پژوهشگران یک درصد برتر دنیا قرار نگیرد. پژوهشگران یک درصد برتر معمولا مدت زمان بیشتری در شبکه علم فعال بوده اند، درحالیکه که یک پژوهشگر جوان می‌تواند تحقیقی انجام دهد که به سرعت مورد توجه جامعه علم بین الملل قرار گرفته و نتیجه پژوهش وی به یک مقاله پراستناد یا داغ تبدیل شود.
منبع: فارس
The post تعداد مقالات یک درصد برتر بین‌المللی کشور به تفکیک حوزه‌های موضوعی/ رتبه ایران در تولید مقالات پراستناد appeared first on عیارآنلاین.