برنامه‌های سوئیس برای توسعه دیپلماسی علمی (۲)

به گزارش عیارآنلاین، متن زیر گزارشی است که به قلم فلاویا شلگل در سایت دیپلماسی علم منتشر شده است. در بخش اول این متن اهداف دیپلماسی علم سوئیس و برخی سیاست‌های آن مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه آن، بخش دوم این متن که به سیاست های دیپلماسی علم سوئیس و برنامه های اجرایی آن می‌پردازد را می‌بینیم.

شبکه دیپلماسی علم سوئیس

همه فعالیت‌های شبکه دیپلماسی علم سوئیس برمبنای اهداف سیاست‌های خاص انجام می‌شود. این اهداف توسط دولت سوئیس برای یک دوره قانون‌گذاری چهار ساله تنظیم شده است. برای دوره جاری، ۲۰۱۳- ۲۰۱۶ میلادی این اهداف در “اهداف و رهنمودهای سیاستی آموزش، تحقیقات و نوآوری[i]” آمده است. این اهداف در موافقتنامه خدمات چهار ساله و برنامه سالانه فعالیت‌های مشخص برای هر محل منعکس شده است.

احکام شبکه را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد:

۱- ترویج سوئیس به عنوان یک شریک بسیار عالی برای همکاری در علم، فن آوری و نوآوری.

۲- اتصال دانشگاه‌ها، دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی و ایجاد و حفظ یک شبکه گسترده در خانه و کشور میزبان.

۳- تسهیل برنامه‌های آکادمیک، استراتژی‌های نوآوری جهانی، و تبادل دانش،

۴- حمایت از تلاش‌های موسسات دانشگاهی سوئیس و اسپیناف‌های تحقیق و توسعه بنیان و استارت‌آپ‌ها در راستای بین‌المللی شدن.[ii]

۵- ایجاد اعتبار و اعتماد، و روابط پایین به بالا و از بالا به پایین در همان زمان.

۶- ایجاد یک فضای نواورانه و خلاقانه برای تفکر انتقادی و شبکه‌سازی مشترک.

این دستور نشان دهنده ملاحظات علمی، طبیعت اقتصادی و سیاسی است. همه فعالیت‌ها باید به سمت یک مجموعه در حال رشد از دانشمندان به خوبی آموزش دیده و مدیران علم، فنآوری و نوآوری که احساس می‌کنند با فرهنگ سوئیس و محیط کاری و همچنین کشور میزبان آشنا هستند سوق داده شود.

آن بیست و پنج محل در نوزده کشور براساس اهمیت سیاسی، اقتصادی و علمی که برای سوئیس داشته‌اند انتخاب شده‌اند. به طور سنتی تمرکز قوی بر اروپا، به عنوان خانه شرکت‌های علم سوئیس، و در ایالات متحده- که در آن ابتکارات همکاری‌های دو جانبه موفق و خوبی تثبیت شده- وجود دارد. در طول دهه گذشته، سوئیس به طور سیستماتیک دامنه همکاری‌هایش را گسترش داده و شروع به همکاری با کشورهایی از جمله برزیل، چین، هند، و دیگر بازارهای آینده و در حال ظهور با پتانسیل عظیم اقتصادی و علمی کرده است.

در مورد آسیا و کشورهای عضو گروه بریکس (برزیل، روسیه، چین، هند)؛ به طور کلی برای دانشگاه‌های سوئیس و شرکت‌های کوچک و متوسط تحقیق و توسعه سوئیس چالش هیجان انگیزی در بازکردن درهای کشورهای در حال ظهور و نقاط حساس تحقیق و نوآوری آینده مورد انتظار وجود دارد.

در عین حال، این کشورها ممکن است مستقل‌تر از فعالیت‌های سنتی شمال – جنوب باشند، چرا که آنها در تعداد فزاینده‌ای از ابتکارات در حال رشد همکاری جنوب- جنوب فعال هستند. همکاری با آنها همچنین به سوئیس اجازه می‌دهد تا از این فرصت‌های جدید بهره‌مند شود.

مشاوران علم معمولا دیپلمات‌های حرفه‌ای هستند که به طور کامل با سفارت یکپارچه شده‌اند. این بخش علمی که آنها هدایت می‌کنند، دارای یک یا دو عضو است. حدود یک سوم از مشاوران علم به صورت تمام وقت کار می‌کنند. نقش مشاور علم پیش‌بینی و تجزیه و تحلیل تحولات سیاست‌های توسعه‌ای مربوط به علم، فن آوری و نوآوری و جستجوی فرصت‌های همکاری است.

از سوی دیگر، کارکرد سوئیس‌نکس مانند یک شرکت مشاوره‌ای کوچک است. مدیران اجرایی آن- در سال ۲۰۱۳ عنوان این مدیر به مدیر اجرایی تغییر کرد تا بر روحیه کارآفرینی سوئیس‌نکس‌ها تاکید کند- در بسیاری از جنبه‌های علم، مدیریت علمی و موقعیت‌های دیپلماتیک تخصص دارند. آنها دیپلمات‌های حرفه‌ای نیستند. سوئیس‌نکس‌ها معمولا از ده تا پانزده عضو پاره وقت و یا کارکنان تمام وقت، کارورزان، و نمایندگان سازمان‌های شریک تشکیل می‌شوند، که سوئیس‌نکس فضا را برای درگیری‌های کوتاه مدت یا بلند مدت آنها فراهم می‌کند.

به عنوان یک مشارکت دولتی و خصوصی، با توجه به توافق نامه خدمات چهار ساله، سوئیس‌نکس کمک مالی از دولت سوئیس برای کارکنان و زیرساخت ضروری دریافت می‌کند. همکاران، کمک کنندگان، و حامیان مالی، حمایت مالی حیاتی را برای هر یک از فعالیت‌ها ارائه می‌کنند. طرف سوم بودجه باید دو سوم از بودجه پروژه را پوشش دهد. قوانین مشابهی به مشاوران علم برای پروژه‌های‌شان اعمال می‌شود. اهمیت مشارکت‌های عمومی-خصوصی در اداره سوئیس‌نکس گویای این واقعیت است که منافع و ملاحظات صنعت سوئیس، نقش مهمی در تعریف محل و پروژه سوئیس‌نکس بازی می‌کند. این موضوع یک بار دیگر نشان دهنده همکاری نزدیک میان علم سوئیس و بخش خصوصی در خانه است.

سوئیس‌نکس- که همیشه به یک کنسولگری سوئیس ضمیمه شده- مکانشان همیشه پایتخت کشورها نیست بلکه همیشه در منطقه‌ای واقع می‌شوند که قطب پژوهش‌های عالی، کار‌آفرینی و ظرفیت‌های نوارانه باشد.

سوئیس‌نکس آمریکا (بوستون، ۲۰۰۰؛ سان فرانسیسکو، ۲۰۰۳) و سوئیس‌نکس سنگاپور (۲۰۰۴) براساس طرح‌های افراد کارآفرینی که فرصتی را برای ایجاد یک پلت فرم نوآورانه کشف و ضبط کردند ایجاد شد. چین (شانگهای، ۲۰۰۸)، هند (بنگلور، ۲۰۱۱)، و در حال حاضر برزیل (ریو دو ژانیرو، ۲۰۱۳)، به عنوان یک نتیجه در یک فرایند سیاسی رسمی توسط دبیرخانه ایالتی آموزش، تحقیق و نوآوری در مشورت با رهبر کنفرانس‌های دانشگاه‌های سوئیس[iii] ایجاد شدند.

شبکه دیپلماسی علم توسط دبیرخانه ایالتی برای آموزش، پژوهش و نوآوری (در وزارت فدرال امور اقتصادی، آموزش و تحقیقات) اجرا می‌شود. دبیرخانه به همراه وزارت فدرال امور خارجه، و همچنین شبکه سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های سوئیس در کشور میزبان مسئول استراتژی، اهداف و بودجه است. آنها با هم یک سیستم پیچیده را تشکیل می‌دهند که معمولا به خوبی با هم همکاری می‌کنند. رویکرد دو کارفرما هرچند دارای برخی عدم قطعیت‌هاست اما همزمان اجازه استفاده از راه‌های فرار غیرمتعارف و خلاقانه را می‌دهد.

عملکرد سوئیس‌نکس مانند یک سرمایه‌گذاری عمومی کوچک بر روی زمین دیپلماتیک است، که با توجه به کنوانسیون وین برای هر گونه فعالیت تجاری در نظر گرفته نشده است. این وضعیت خواستار مقدار کمی از انعطاف پذیری، و همچنین درایت و غریزه سیاسی از طرف همه شرکای درگیر است. شبکه دیپلماسی علم این نوع انعطاف‌پذیری را در تسهیلاتی که از طریق خدمات دیپلماتیک سنتی ارائه می‌کند ندارد اما در عوض آن را از طریق اعتمادسازی و کیفیت بالای کار سوئیس‌نکس و مشاوران علمی ارائه می‌کند.

در نتیجه، مشاوران علم و نمایندگان سوئیس‌نکس باید در واقع دو کلاه بر سربگذارند. یک کلاه به عنوان یک دیپلمات،- که به طور رسمی سوئیس را نمایندگی‌ می‌کند- و یک کلاه به عنوان یک پروموتر و کارگزار علم، که از منافع شرکت‌های علم سوئیس دفاع می‌کند. آنها باید با این دو کلاه احساس راحتی کنند و هم اینکه خلاقانه و کارآمدی آنها را گسترش دهد.

[i] “Education, Research and Innovation policy guidelines and objectives.”

[ii] to support internationalization efforts of Swiss academic institutions, and R&D-based spin-offs and start-ups;

[iii] the State Secretariat of Education, Research and Innovation in consultation with the Rector’s Conference of Swiss Universities.

منبع: دیپلماسی علم و فناوری