به گزارش عیارآنلاین، اما به تدریج با شناخته شدن اهمیت و جایگاه این فناوری و نقش بارز آن درآینده‌ی صنعت و اقتصاد دنیا، کشورهای بزرگ و کوچک، توسعه یافته و در حال توسعه برای داشتن سهمی حتی اندک و عقب نماندن از گردونه وارد میدان مسابقه شدند.
جمهوری اسلامی ایران نیز همراه موجی که این فناوری در کشورها به دنبال داشت، خیلی زود اهمیت و ضرورت توجه به آن را شناخت و روز اول اسفند ۱۳۷۹ مرحوم دکتر ابتکار، مشاور رئیس جمهور وقت، در نامه‌ای به رئیس جمهور، مطرح شدن موضوعی جدید با عنوان فناوری نانو را اطلاع و خواهان بررسی این موضوع می شوند.
با تلاش دفتر همکاری‌های فناوری ریاست جمهوری تیم مطالعاتی با عنوان کمیته مطالعات سیاست فناوری نانو تحقیقات خود را در زمینه فناوری نانو ادامه می‌دهد. با تشکیل این کمیته، سایت فارسی فناوری نانو و چاپ یک خبرنامه آغاز می‌شود و فعالیت ترویجی برای مخاطبان مختلف کلید می‌خورد.
تشکیل ستاد ویژه توسعه فناوری نانو
در نهایت در سال ۱۳۸۲ ستاد ویژه توسعه فناوری نانو به ریاست معاون رئیس جمهور و عضویت وزارت‌خانه‌های امور اقتصاد و دارایی، بهداشت درمان وآموزش پزشکی، جهاد کشاورزی، صنایع و معادن، علوم تحقیقات و فناوری، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، رئیس دفتر همکاری‌های فناوری ریاست جمهوری و تعدادی از مدیران و محققان کشور تشکیل می‌شود و برنامه های منسجمی در این حوزه به مرحله اجرا در می آید.
حمایت ویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی از فناوری نانو
در همین زمینه دکتر سعید سرکار دبیر ستاد توسعه فناوری نانو در گفتگو با مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه مطالعه درباره فناوری نانو از سال ۲۰۰۱ میلادی در کشور آغاز شد،گفت: در این مدت برنامه ریزی ها و به طور مشخص برنامه ۱۰ ساله ستاد توسعه فناوری نانو تدوین و در هیات وزیران و شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
وی افزود: در طول سالهای گذشته همواره از حمایت های ویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی بهره بردیم و از روزی که کار نانو در ایران مطرح شد شاید کمتر از ۱۰ استاد دانشگاه می دانستند که نانو تکنولوژی چیست؟
رشد انفجاری تولید مقالات نانو
بر اساس داده های پایگاه «وب آوساینس» (Web of Sceince)در مجموع در سال ۲۰۰۰ میلادی ۱۶ هزار و ۳۹۷ مقاله ISI در حوزه فناوری نانو نمایه سازی شده است که از این بین سهم جمهوری اسلامی ایران تنها ۸ مقاله بوده است.
این روند در سال های ابتدایی ورود ایران به جرگه کشورهای فعال فناوری نانو بسیار کند پیش می رفت به طوریکه در سال ۲۰۰۵ میلادی تعداد مقالات محققان ایرانی در پایگاه بین المللی از مرز ۱۰۰ مقاله گذشته و در سال ۲۰۱۰ میلادی به دو هزار و ۱۵ مقاله ISI از میان ۱۸۲ هزار و ۲۷۳ مقاله دنیا می رسد.
روند رشد ایران در تولید مقالات این فناوری نوظهور در مقایسه با سایر رشد بی نظیر داشته و در سال ۲۰۱۴ میلادی به ۵هزار و ۵۲۲ مقاله ISI افزایش می یابد.
در همین ارتباط دبیر ستاد توسعه فناوری نانو تصریح کرد: در سال ۲۰۰۱ میلادی تنها ۱۰ مقاله فناوری نانو در طول سال منتشر شده بود اما تا پایان سال ۲۰۱۴ میلادی بر اساس اطلاعات پایگاه های بین المللی ایران ۵ هزار و ۵۰۰ مقاله در حوزه نانو با نمایه ISI منتشر شده است.
دکتر سرکار معتقد است که از سالی ۱۰ مقاله به روزی بیش از ۱۵ مقاله رسیده ایم که نشان دهنده رشد انفجاری است که در هیچ مقطعی و هیچ کشوری تجربه نشده است. رسیدن به این تعداد مقاله با برنامه ریزی منسجم و ترویج فناوری نانو و توسعه منابع انسانی رخ داده است که خوشبختانه با این میزان رشد، ایران از رتبه ۵۷ دنیا به جایگاه ۷ جهان صعود کرده است.
جایگاه هفتم ایران در تولید مقالات فناوری نانو دنیا
نمودار بالا به خوبی رشد تولید مقالات فناوری نانوی ایران را در میان کشورهای برتر جهان نشان می دهد که از رتبه ۵۶ جهان در سال ۲۰۰۰ میلادی به رتبه هفتم دنیا در سال ۲۰۱۴ میلادی ارتقا یافته است.
بر اساس اطلاعات پایگاه «وب آوساینس» در سال ۲۰۱۴ میلادی، کشورهای چین، ایالات متحده، هند، کره جنوبی، آلمان و ژاپن بالاتر از ایران در رتبه های اول تا ششم دنیا قرار دارند.
همچنین دکتر سرکار با تاکید بر اینکه بر اساس رتبه بندی کشورها در سال ۲۰۱۴ میلادی تنها یک کشور اروپایی یعنی آلمان بالاتر از ایران قرار دارد،گفت: کشورمان توانسته تمامی تمامی کشورهای اروپایی به جز آلمان را در تولید مقالات پشت سر بگذارد.
برهمین اساس پس از ایران کشورهای فرانسه و انگلیس و اسپانیا در رتبه های ۸ تا ۱۰ کشورهای برتر تولیدکننده مقاله حوزه فناوری نانو قرار دارند.
همچنین این داده ها نشان می دهد که کشور چین که همواره رقیب جدی کشور ایالات متحده آمریکا در میزان کل تولیدات علمی کشورها در تمامی حوزه ها بوده است، در این بخش از علم یعنی فناوری نانو از همان ابتدا فاصله خود را با آمریکا حفظ کرده و در سال ۲۰۱۴ میلادی به حدود ۲ برابر رسانده است.
تثبیت جایگاه هفتم ایران در ۶ ماهه نخست ۲۰۱۵ میلادی
آخرین بررسی ها در پایگاه «وب آوساینس» نشان می دهد که در شش ماهه نخست سال ۲۰۱۵ میلادی ۳ هزار و ۷۰۷ مقاله محققان ایرانی نمایه شده است و جمهوری اسلامی همچنان در رتبه هفتم دنیا قرار دارد.
جایگاه ششم ایران در میزان کیفیت مقالات فناوری نانو
H-Index عیاری از قابلیت تولید علم (تعداد مقالات) و میزان اثربخشی آنها (ارجاعات) است. اگر مقالات یک فرد یا نهاد را بر حسب تعداد ارجاعات رده‌بندی کنیم، h-Index برابر hامین مقاله‌ای است که حداقل h ارجاع داشته باشد. مثلاً اگر مقاله بیست و دوم فردی ۲۳ ارجاع داشته باشد در حالیکه تعداد ارجاعات مقاله بیست و سوم او ۲۱ است، h- Index این فرد برابر ۲۲ است.
این مقدار در واقع معیار ارزیابی کمی و کیفی مقالات علمی است و تعداد مقالات با کیفیت و پرارجاع را نشان می‌دهد. بنابراین اگر مقدار h-Index یک سازمان یا کشور بالا باشد نشان‌دهنده این است که هم تعداد مقالات آن کشور و هم تعداد ارجاعات داده شده به آن مقالات بالاست و به همین ترتیب اگر h-Index نهادی پایین باشد یعنی یا تعداد مقالات آن کم بوده یا مقالات آن ارجاعات کمی داشته‌اند.
دبیر ستاد توسعه فناوری نانو در خصوص کیفیت مقالات حوزه فناوری نانو نیز گفت: در این زمینه بررسی های شاخص H-index کشورها در حوزه نانوتکنولوژی نشان می دهد که ایران توانسته رتبه ششم دنیا را بدست بیاورد که نشان دهنده این است که مقالات محققان و متخصصان ایرانی مورد توجه پژوهشگران دیگر کشورها بوده و به آنها استناد شده است.
بررسی های بیشتر در پایگاه پایگاه «وب آوساینس» نشان می دهد ایران در شاخص H-index در سال ۲۰۰۱ میلادی رتبه ۵۵ دنیا را داشته است که در سال ۲۰۰۹ میلادی به رده ۱۹ جهان ارتقا می یابد.
جایگاه نوزدهم ایران در این شاخص کیفیت مقالات فناوری نانو تا سال ۲۰۱۳ میلادی تکرار می شود تا اینکه به یکباره با یک جهش خارق العاده رتبه ایران به رده ششم دنیا ارتقا می یابد.
جایگاه نهم ایران در تعداد ارجاعات به مقالات
تعداد ارجاعات مقالات نانو برابر است با مجموع ارجاعات داده شده به مقالات فناوری نانو از زمان انتشار مقالات تا زمان گردآوری اطلاعات. به عنوان مثال، تعداد کل ارجاعات مقالات نانوی ۲۰۰۱ با مجموع کل ارجاعات داده شده به مقالات نانوی منتشر شده در سال ۲۰۰۱، از زمان انتشار آنها (سال ۲۰۰۱) تا زمان گردآوری تعداد ارجاعات آنها (مثلا سال ۲۰۰۶) برابر است.
اطلاعات پایگاه «وب آوساینس» نشان می دهد که به مقالات ایرانی ها در سال ۲۰۱۴ میلادی ۵ هزار و ۴۳ بار ارجاع شده است که برهمین اساس ایران جایگاه نهم دنیا را دارد. این در حالی است که رتبه ایران در سال ۲۰۰۱ میلادی ۵۶ دنیا بوده است.
منبع: شورای عالی انقلاب فرهنگی
The post ایران چگونه به رتبه هفتم تولید علم نانو در جهان رسید؟+جدول appeared first on عیارآنلاین.