افزایش اعمال سلیقه در تحصیلات تکمیلی به بهانه ایجاد دانشگاه مستقل

به گزارش عیارآنلاین، آزمون دکتری که با توجه به افزایش سطح تحصیل در جامعه ما جزء آزمون‌های مهم آموزش عالی به شمار می‌رود در کشور ما دستخوش تغییرات بسیاری است.

این آزمون تاکنون ۵ دوره در کشور برگزار شده که هیچ یک از دوره‌های برگزاری آزمون بدون تغییر نبوده است.

در ابتدا دانشگاه‌ها به صورت مستقل و بر اساس سرفصل‌هایی که از سوی گروه‌های آموزشی تعیین می‌شد در زمان‌های متفاوت از یکدیگر آزمون برگزار می‌کردند و پس از آن نیز مصاحبه‌های شفاهی و بررسی فعالیت‌های علمی داوطلب انجام می‌شد یعنی اگر رشته مورد نظر یک داوطلب در چند دانشگاه ارائه می‌شد وی مجبور بود در چند دانشگاه آزمون دهد و این ضعف آموزشی، مسئولان آموزش عالی را بر آن داشت تا دانشگاه‌ها را موظف کنند پذیرش دانشجوی دکتری را بر اساس آزمون نیمه متمرکز سازمان سنجش و مصاحبه دانشگاه‌ها انجام دهند.

در آئین‌نامه پذیرش دکترا آمده بود که آخرین آئین‌نامه آموزشی دوره دکتری که از سال ۱۳۸۴ بدان استناد می‌شد، مورد تجدید نظر قرار گرفته است و به منظور رعایت عدالت آموزشی شیوه پذیرش جدید از سال تحصیلی ۹۰ – ۹۱ اعمال می‌شود که از همین زمان نخستین آزمون دکتری برگزار شد.

این آزمون در ۹ گروه آزمایشی در ۲۵ فروردین ماه ۹۰ با رقابت ۱۳۰ هزار و ۹۰۰ نفر در ۹ گروه و ۱۰۷ کد رشته در ۳۲ شهر ایران و ۶۱ حوزه امتحانی برگزار شد و در این دوره سهم آزمون کتبی سازمان سنجش در محاسبه امتیاز داوطلب ۸۰ درصد و سهم سوابق تحصیلی در محاسبه امتیاز داوطلب در این آزمون هم ۲۰ درصد بود که ۸۶ دانشگاه مجری پذیرش دانشجوی دکتری ۹۱- ۹۰ بودند و ظرفیتی معادل ۵ هزار و ۴۳۱ نفر برای آن درنظر گرفته شد.

مشکلاتی که در اولین آزمون دکتری ایجاد شد در مصاحبه بود به طوریکه پس از اعلام نتایج اولیه داوطلبانی که در چند محل معرفی شده بودند باید به چند دانشگاه برای مصاحبه می‌رفتند و هزینه هر کدام از مصاحبه‌ها را هم می‌پرداختند.

بهمن‌ماه سال ۹۰ که ثبت‌نام برای آزمون ورودی دوره دکتری نیمه متمرکز سال ۹۱ انجام شد گفتند قرار است دو آزمون برگزار شود.

البته این دوره تفاوت‌هایی با دوره اول داشت که مهم‌ترین تفاوت این بود که در اولین دوره بیشتر آزمون عمومی بود اما آزمون دوره دوم اختصاصی شده بود.

در رابطه با اعلام نتایج نیز آزمون کتبی به همراه معدل با ضریب یک و مصاحبه دانشگاه با ضریب دو محاسبه شده و در نهایت این دو نمره با هم جمع و تقسیم بر سه می‌شدند و نمره نهایی داوطلب را تشکیل دادند و معرفی اولیه داوطلبان به صورت سه برابر و ۸۰ درصد نمره آزمون کتبی و ۲۰ معدل کارشناسی و کارشناسی ارشد (معدل های تراز شده) و سهمیه داوطلبان صورت گرفت.

در آزمون دکتری نیمه متمرکز ۹۲ رقابت میان ۲۱۷ هزار داوطلب بود که نسبت به دوره گذشته افزایش ۳۹ هزار و ۴۱۳ نفری داشت.

در این آزمون نیز مشکل برگزاری آزمون در دو نوبت ادامه داشت و به همین دلیل در آزمون دکتری سال ۹۳ محاسبه امتیازات تغییر کرد به طوریکه ۷۰ درصد مجموع سوابق علمی شامل سوابق آموزشی، سوابق پژوهشی و مصاحبه حضوری در دانشگاه درنظر گرفته شد. این سوابق علمی از سوی دانشگاه در پارامترای مختلف و در فرم‌های مخصوص طراحی شد و بر اساس آن نمره‌دهی صورت گرفت.

و حالا برای برگزاری آزمون پنجم بازنگری‌های مجددی صورت گرفته است. این آزمون در بخش ارزیابی دانشگاه‌ها با تغییراتی مواجه شده و تغییراتی مربوط به شیوه نامه اجرایی دانشگاه‌ها و اختیار به دانشگاه‌ها برای ایجاد حد نصاب لحاظ شده است به طوریکه آزمون دکتری سالانه دوبار برگزار می‌شود و نتیجه آزمون نیز دو تا سه سال معتبر است.

در آئین‌نامه جدید، دانشگاه‌ها برای پذیرش اعلام عمومی می‌کنند و داوطلب به دانشگاه مراجعه می‌کند و دانشگاه‌ها بر اساس شیوه نامه اعلام شده، داوطلبان مورد نظر را انتخاب می‌کنند سپس فرد ثبت نام موقت را انجام می‌دهد اما دانشگاه اسامی را برای تائید نهایی به سنجش ارسال می‌کند و سنجش بر اساس حد نصاب عمومی اعلام شده، نمره آن فرد و رعایت فرآیندهای قانونی، پذیرش را نهایی می‌کند.

استعداد تحصیلی، آزمون زبان و دروس تخصصی در حد دروس پایه و اصلی رشته اصلی در این آزمون مدنظر است.

این آئین‌نامه با توجه به توسعه اختیارات دانشگاه‌ها بازنگری شده و مسئولان می‌گویند قصد دارند استقلال دانشگاه‌ها را افزایش دهند در حالیکه برخی کارشناسان بر این باورند که با این روش اعمال سلیقه دانشگاه‌ها در پذیرش دانشجویان مقطع حساس تحصیلات تکمیلی زیاد شده و عدالت آموزشی به نوعی زیرسوال می‌رود و با توجه به اینکه در مقاطعی دانشگاه‌ها سیاست زده هم می‌شوند حتی اعمال نظر در پذیرش دانشجو از سوی دانشگاه‌ها بر مبنای عقاید سیاسی هم دور از انتظار نیست که در این زمینه نظرات برخی کارشناسان آموزش عالی را هم جویا شدیم.

شریعتی: برگزاری آزمون متمرکز در اجرای عدالت آموزشی موثرتر است

حجت‌الاسلام صدرالدین شریعتی رئیس سابق دانشگاه علامه طباطبایی برگزاری آزمون متمرکز را در اجرای عدالت آموزشی موثرتر می‌داند و می‌گوید: در گذشته هم پذیرش دانشجویان دکتری بر عهده دانشگاه‌ها بود ولی به خاطر تحقق عدالت آموزشی و ایجاد وحدت رویه در پذیرش داوطلبان، وزارت علوم آزمون متمرکز برگزار کرد تا از اعمال سلیقه در پذیرش دانشجویان هم جلوگیری شود.

وی برگزاری آزمون متمرکز را مانع ایجاد اختلافات و تنش‌ها برشمرده و می‌افزاید: واگذاری پذیرش دانشجویان دکتری به دانشگاه‌ها باوجود اینکه سبب می‌شود تا دانشگاه‌ها دانشجویان را بر اساس خصوصیات علمی پژوهشی دانشگاه و مطابق با خواسته‌ها و ظرفیت دانشگاه انتخاب کنند ولی ممکن است سبب اعمال سلیقه شده و از عدالت آموزشی دور باشد.

به عقیده شریعتی، برقراری عدالت آموزشی در مقطع دکتری از طریق وزارت علوم منطقی‌تر است زیرا وزارت علوم با برگزاری آزمون می‌تواند دانشجویان را بر اساس اولویت توامندی به دانشگاه‌ها معرفی کند.

طبیب‌زاده: با واگذاری پذیرش دانشجویان به دانشگاه‌ها اعمال سلایق شخصی صددرصد بیشتر می‌شود

زهره طبیب‌زاده عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز واگذاری پذیرش دانشجویان به دانشگاه‌ها را سبب اعمال سلیقه صد در صدی دانشگاه‌ها در پذیرش دانشجویان دانسته و می‌گوید: زمانی که سیستم پذیرش دانشجویان مقطع دکتری به صورت متمرکز و از سوی وزارت علوم بود پذیرش دانشجویان صرفنظر از علایق و سلایق شخصی و دانشگاهی و براساس آزمون های کتبی و مصاحبه های شفاهی و سوابق علمی و پژوهشی انجام می‌شد و عمده بحث پژوهش بر آزمون کتبی بود ولی واگذاری پذیرش دانشجو به دانشگاه‌ها سبب اعمال سلیقه می‌شود.

وی با بیان اینکه هر یک از مدل‌های آموزشی ممکن است ضعف‌ها و قوت‌هایی داشته باشد می‌گوید: مدل پذیرش دانشجو به صورت متمرکز نقاط مثبت بیشتری دارد زیرا در این مدل بدون توجه به سلایق افراد، توانمندی‌های علمی ارزیابی می‌شود ولی وقتی مساله به دانشگاه‌ها سپرده شود سلایق دانشگاهی و تعصبات مدنظر قرار می‌گیرد و گرایش‌های گروه‌های آموزشی تأثیر بیشتری دارد، بنابراین به جای عدالت عام آموزشی، تمایز و اعمال سلیقه برقرار می‌شود.

سیدحسین حسینی مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی نیز در رابطه با آئین‌نامه جدید آزمون دکتری می‌گوید: براساس آئین نامه جدید، یک آزمون عمومی از سوی سازمان سنجش از داوطلبان گرفته می‌شود و یک کارنامه برای داوطلب صادر می‌شود سپس این کارنامه عمومی در اختیار داوطلب و دانشگاه قرار می‌گیرد و دانشگاه نیز براساس آزمون خاصی که خود دارد به صورت مصاحبه یا کتبی می‌تواند پذیرش خود را انجام دهد، بنابراین دو مرحله سنجش و یک مرحله پذیرش صورت می‌گیرد ولی در گذشته اینطور بود که نمره داوطلب در آزمون عمومی سازمان سنجش بخشی از پذیرش آن دانشجو نیز محسوب می‌شد ولی حالا آزمون عمومی صرفاً معرف شاخص و پذیرش دانشجو محسوب می‌شود و دانشگاه‌ها براساس شاخص های مدنظر خود می‌توانند آزمونی به صورت جدا از دانشجویان مورد نظر خود بگیرند.

حسینی هدف از اجرای این آئین‌نامه را برجسته کردن نقش استاد و گروه در ارزیابی دانشجویان می‌داند و می‌گوید: در آئین نامه جدید هدف این است که شاخص اصلی تعیین دانشجوی دوره دکتری، استاد و گروه باشد تا ارزیابی صحیحی از معلومات گذشته داوطلب در انتخاب نهایی صورت گیرد.

به گفته وی، در این آیین‌نامه پذیرش دانشجو دکتری به صورت کیفی‌تر و دقیق‌تر صورت می‌گیرد.

در هر صورت داوطلبان آزمون دکتری در انتظارند تا روند ثابتی در پذیرش دانشجویان این مقطع حاکم شود و پذیرش دانشجویان دکتری از وضعیت تحول هر ساله خارج شده و در مسیر عدالت آموزشی گام بردارد.

منبع: خبرگزاری‌دانشجو

The post افزایش اعمال سلیقه در تحصیلات تکمیلی به بهانه ایجاد دانشگاه مستقل appeared first on عیارآنلاین.